Tập trung tháo gỡ tình trạng thiếu thuốc, trang thiết bị y tế

Tại Hội nghị thường niên Câu lạc bộ Giám đốc bệnh viện các tỉnh phía Bắc năm 2024 do Bộ Y tế và Bệnh viện Bạch Mai vừa tổ chức mới đây, Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan khẳng định: Tình trạng thiếu thuốc, trang thiết bị y tế tại một số cơ sở y tế công lập xuất hiện nhiều hơn kể từ sau giai đoạn cao điểm phòng, chống dịch COVID-19. Được sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo của Đảng, Nhà nước, sự phối hợp của các bộ, ngành Trung ương, các địa phương, ngành y tế đã từng bước khắc phục được tình trạng trên, đảm bảo công tác khám chữa bệnh.

Bộ trưởng Đào Hồng Lan chia sẻ, một số giám đốc bệnh viện cũng bày tỏ sau khi Nghị quyết 30 của Chính phủ về tháo gỡ khó khăn trong mua sắm, đấu thầu thuốc, vật tư y tế hết hiệu lực vào ngày 30/12/2023, các bệnh viện giải quyết khó khăn trước mắt như thế nào. Các giải pháp tiếp theo đã có sự chuẩn bị, đó là Luật Khám bệnh, chữa bệnh sửa đổi; Luật Đấu thầu có hiệu lực từ 1/1/2024. Đặc biệt, Chính phủ kịp thời ban hành Nghị định 24/2024/NĐ-CP ngày 27/2 vừa qua về công tác đấu thầu, trong đó có những mục rất cụ thể về mua sắm thuốc, vật tư y tế. Đây là tháo gỡ cần thiết để các bệnh viện thực hiện việc mua sắm.

Tiếp tục tháo gỡ tình trạng thiếu thuốc, vật tư y tế. Ảnh: TL

Theo PGS.TS Đào Xuân Cơ, Giám đốc Bệnh viện Bạch Mai, thời gian qua bệnh viện đã vận dụng Nghị quyết 30, các Nghị định, Thông tư được ban hành để thực hiện mua sắm, đấu thầu, đến nay đã đảm bảo bảo đủ thuốc, hoá chất, vật tư thiết yếu phục vụ khám chữa bệnh. Trong năm 2023, bệnh viện đã mua sắm nhiều vật tư, trang thiết bị, máy móc; bệnh nhân đến từ vùng sâu, vùng xa, miền núi, sáng đến đăng ký khám chữa bệnh, chiều đã có đầy đủ kết quả chụp chiếu và lên xe về quê, thay vì phải chờ đợi vài ngày, thậm chí cả tuần như trước kia. Điều này khiến người bệnh rất hài lòng. 

Giám đốc Bệnh viện Bạch Mai cho biết, Nghị định 24/2024/NĐ-CP được xây dựng trên cơ sở Thông tư 14 của Bộ Y tế và tinh thần của Nghị quyết 30, quy định khi đấu thầu mua thuốc, vật tư hoá chất không nhất thiết phải cần 3 báo giá như trước đây. Bên cạnh đó, nghị định cho phép ghi vào hồ sơ thầu mua vật tư, thiết bị y tế công bố xuất xứ hàng hoá thuộc nhóm nước, khu vực và vùng lãnh thổ theo khả năng tài chính và nhu cầu của bệnh viện, đáp ứng cho khám chữa bệnh của người dân. Đây là bước tiến mới thuận lợi cho các bệnh viện thực hiện mua sắm, đấu thầu trong thời gian tới.

TS.BS Nguyễn Văn Thường, Giám đốc Bệnh viện Đa khoa Đức Giang (Hà Nội) cũng chia sẻ, Nghị định 24 giúp bệnh viện giải quyết khá nhiều vấn đề thực tế. Cụ thể, Nghị định nói rõ quy trình đấu thầu gồm bao nhiêu bước, các bước phải làm thế nào, có sẵn biểu mẫu để triển khai đấu thầu… Nhưng trong nghị định cũng ghi rõ, Bộ Y tế cần phải làm thêm một số bước như phân nhóm trang thiết bị, nhóm vật tư và nhóm thuốc, nhóm nào cần đấu thầu tập trung, nhóm nào cho các bệnh viện tự chủ.

Theo ông Hoàng Cương - Trưởng phòng chính sách, Cục Quản lý đấu thầu (Bộ Kế hoạch và Đầu tư), từ đầu năm 2024, khi Luật Đấu thầu mới có hiệu lực thi hành, đã có trên 1 vạn gói thầu các ngành nghề phát hành hồ sơ mời thầu theo luật mới, trong đó có mua sắm cho y tế. Ngày 27/2/2024, Chính phủ đã ban hành Nghị định 24/NĐ-CP quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật Đấu thầu về lựa chọn nhà thầu, là cơ sở để các bệnh viện triển khai ngay việc mua sắm mà không cần chờ sự ra đời của những thông tư hướng dẫn.

Nghị định này cho phép các bệnh viện có thể xác định giá gói thầu theo báo giá, kể cả trường hợp có một báo giá thì cũng lấy báo giá đó làm giá dự kiến cho gói thầu, hoặc có nhiều báo giá thì có thể lấy giá dự kiến từ gói thầu giá cao nhất.

Và trong khi chờ các văn bản hướng dẫn này, đại diện nhiều bệnh viện thừa nhận chưa thể dễ dàng đấu thầu mua sắm đủ thuốc, vật tư.

Một lãnh đạo bệnh viện phân tích thuốc và vật tư y tế là hàng hóa đặc biệt không thể đấu thầu giống như các mặt hàng thông thường khác nên nếu chưa có thông tư hướng dẫn cụ thể, bệnh viện chưa thể làm được. Ngay cả việc áp giá gói thầu của các bệnh viện khác làm căn cứ mua sắm thì đặc thù bệnh viện cũng không thể mua đủ mặt hàng như nhu cầu sử dụng thực tế, có thể chỉ dùng một vài tháng và chỉ được thực hiện 1 lần trong năm.

TS.BS Nguyễn Văn Thường - Giám đốc Bệnh viện đa khoa Đức Giang (Hà Nội) cho hay về mặt nguyên tắc thì Nghị định 24 đã tương đối rõ ràng. Tuy nhiên, trong thực tế cần phải quy định cụ thể hơn, đó là mặt hàng nào thì thuộc diện đấu thầu tập trung của trung ương, mặt hàng nào thì thuộc diện đấu thầu tập trung cấp địa phương và mặt hàng nào được phép đấu thầu tại bệnh viện. Như vậy, vẫn phải chờ thông tư hướng dẫn cụ thể...

Chung quan điểm, một số bệnh viện cũng bày tỏ lo lắng về tính trung thực và chính xác của báo giá trang thiết bị, vật tư y tế mà các doanh nghiệp đưa ra. Bệnh viện lo ngại mua phải giá cao, sau này khi thanh tra sẽ thành thất thoát tài sản.

Về vấn đề này, ông Hoàng Cương - Trưởng phòng chính sách, Cục Quản lý đấu thầu (Bộ Kế hoạch và Đầu tư) cho biết, việc báo giá là quyền của doanh nghiệp và doanh nghiệp phải chịu trách nhiệm với việc báo giá. Còn chủ đầu tư là các bệnh viện nếu thấy việc báo giá không đảm bảo tính chính xác thì có thể lấy báo giá được công khai rộng rãi tại Cổng thông tin điện tử Bộ Y tế để đối chiếu. Nếu doanh nghiệp báo giá cao, chủ đầu tư thấy không phù hợp thì chọn doanh nghiệp khác.

Hiện nay, Bộ Y tế và Bộ Kế hoạch Đầu tư đang xây dựng các thông tư hướng dẫn Nghị định 24 để các bệnh viện áp dụng trong mua sắm, đầu thầu.

Theo đại diện Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Nghị định 24 rút ngắn quy trình đấu thầu hơn so với trước kia, các bệnh viện căn cứ vào để mua sắm. Tuy nhiên, nhiều bệnh viện vẫn đang chờ thông tư hướng dẫn của Bộ Y tế, Bộ Kế hoạch và Đầu tư để thực hiện, trong khi một số nơi còn thiếu thuốc, vật tư y tế.

Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan cho biết đã nhận được những ý kiến phản ánh của cơ sở y tế về tình trạng thiếu và nguy cơ thiếu thuốc, vật tư y tế trong quá trình chờ những hướng dẫn cụ thể để thực hiện Luật Đấu thầu sửa đổi. Bộ Y tế đang tập trung xây dựng để ban hành những thông tư hướng dẫn thực hiện, giải quyết rốt ráo tình trạng này.