Dùng thuốc vô tội vạ, hậu quả khôn lường

Đưa hai con tới Bệnh viện Nội tiết Trung ương, người mẹ tá hoả khi bác sĩ cho biết cả hai con cùng mắc suy tuyến thượng thận do dùng thuốc xịt mũi có thành phần chứa corticoid. Theo người mẹ cho biết, hai con (15 và 11 tuổi) bị viêm mũi dị ứng nhiều năm, tuy nhiên, chị thường ra hiệu thuốc mua thuốc về xịt mũi cho con mà không đi khám.

Sau 3 năm tự dùng thuốc, hai anh em xuất hiện kiểu hình béo phì, đều có gương mặt tròn, rậm lông, làn da mỏng, da bụng và đùi bị rạn màu tím đỏ, phù 2 chân. Sau khi ngừng thuốc 10 ngày, hai anh em có biểu hiện mệt mỏi, chán ăn, chướng bụng. Theo bác sĩ, đây là 2 ca bệnh điển hình của hội chứng Cushing – bệnh lý nội tiết do rối loạn chức năng vỏ tuyến thượng thận.

Người dân bị bệnh về xương khớp, viêm xoang cần đến cơ sở y tế thăm khám để được bác sĩ tư vấn, kê đơn.

Trường hợp khác là nam thanh niên, 24 tuổi, ở Hà Nội bị viêm xoang, thường xuyên bị ngạt, tắc mũi 10 năm nay. Thay vì đi khám và uống thuốc theo đơn kê của bác sĩ, anh này lại tự ý mua thuốc xịt mũi chống ngạt mũi có hoạt chất chống viêm Dexamethasone. Sau 5 năm sử dụng, bệnh không khỏi, mà tình trạng tắc ngạt mũi càng nặng, thường xuyên phải thở bằng miệng. Khi vào nhập viện, anh này chuẩn bị được phẫu thuật chỉnh hình cuốn mũi dưới, bác sĩ phát hiện anh có biểu hiện rất kín đáo của bệnh lý nội tiết giống hội chứng Cushing như rậm lông, mặt tròn đỏ, da mỏng, nhiều vết rạn trên da… Được chẩn đoán suy thượng thận, bác sĩ đã hoãn phẫu thuật để điều trị bệnh lý nội tiết.

Theo bác sĩ nội tiết, việc sử dụng tràn lan các sản phẩm thuốc chứa corticoid như tân dược, thuốc hít, thuốc xịt và đặc biệt là các thuốc trộn, thuốc gia truyền không rõ nguồn gốc là nguyên nhân hàng đầu gây nên bệnh suy thượng thận.

TS.BS Nguyễn Quang Bảy, Trưởng khoa Nội tiết Đái tháo đường, Bệnh viện Bạch Mai cho biết, một số ít bệnh nhân dùng corticoid liều thấp và trong thời gian ngắn, ví dụ dưới 1 tháng, nhất là dưới 2 tuần thường chỉ bị suy thượng thận nhẹ, tạm thời và có thể hồi phục sau 1-2 tháng. Tuy nhiên, đại đa số bệnh nhân chỉ được chẩn đoán suy thượng thận 2 hai bên đã bị teo và phải mất thời gian cũng có thể là vài tháng, hoặc cả năm thì tuyến thượng thận mới có thể sản xuất corticoid (nội sinh) như bình thường. Người suy nặng có thể hồi phục cần 2-3 năm, thậm chí có người bị suy thượng thận vĩnh viễn, không có khả năng hồi phục và phải dùng thuốc thay thế suốt đời.       

Hiện nay, nhiều người mắc bệnh xương khớp, viêm xoang, viêm mũi dị ứng, gout… sau một thời gian dùng thuốc tây y điều trị không dứt điểm, đã có tâm lý chán nản và tìm đến thuốc đông y vì nghe nói ít tác dụng phụ. Theo PGS.TS Đậu Xuân Canh, Chủ tịch Hội Đông y Việt Nam, lợi dụng vào tâm lý người bệnh, nhiều cơ sở sản xuất đã trộn corticoid vào thuốc đông dược để làm tăng tác dụng điều trị, đánh lừa bệnh nhân về hiệu quả nhanh chóng của thuốc. Thấy thuốc có hiệu quả nhanh nên bệnh nhân tiếp tục sử dụng.

Thêm vào đó, để bảo quản thuốc đông y, người sản xuất còn trộn diêm sinh hay lưu huỳnh hoặc một số chất bảo quản, phụ gia khác, gây vàng gia, men gan tăng cao, suy giảm chức năng gan. Vì vậy, để tránh bị suy thượng thận, với những người bị viêm khớp mãn tính, viêm xoang, viêm mũi dị ứng… cần phải đến bệnh viện để được bác sĩ khám, tư vấn, kê đơn và tuân thủ chỉ định của thầy thuốc.