Mới đây, Trung tâm chống độc (Bệnh viện Bạch Mai) đã cấp cứu 4 trường hợp ở huyện Thường Tín (Hà Nội) ngộ độc methanol do cùng uống một loại rượu ngâm. Trước đó, các bệnh viện cũng đã tiếp nhận nhiều ca ngộ độc do uống rượu ngâm - thường được quảng cáo là rượu thuốc “đại bổ”.
Việc ngâm rượu với hàm lượng bao nhiêu, sử dụng như thế nào cũng cần có sự tư vấn của người có chuyên môn.
Lo ngại gây ra tổn thương ngầm
Theo bệnh nhân và người nhà, 4 bệnh nhân này đã ăn tiệc cưới gia đình tại xã Tiền Phong, huyện Thường Tín, trong thực đơn có một loại rượu ngâm táo mèo. Đến chiều cùng ngày, 4 bệnh nhân này và một người khác tên C. ở quận Thanh Xuân (Hà Nội) tiếp tục uống số rượu còn lại, mỗi người uống khoảng 500 - 1.000ml. Sau đó, các bệnh nhân xuất hiện triệu chứng mệt mỏi, chóng mặt, đau đầu... được gia đình đưa vào bệnh viện điều trị. Riêng ông C. về nhà ngủ, chỉ 2 - 3 ngày sau đó, ông C. có biểu hiện đau bụng, nôn ra máu và đã tử vong.
TS.BS Nguyễn Trung Nguyên, Giám đốc Trung tâm chống độc, Bệnh viện Bạch Mai cho biết: 4 bệnh nhân ở huyện Thường Tín nhập viện trong tình trạng đau đầu, nhìn mờ, nhiễm toan chuyển hóa rất nặng, nồng độ methanol trong máu rất cao. Bên cạnh tổn thương mắt, các bệnh nhân cũng có nguy cơ tổn thương não. Kết quả xét nghiệm mẫu rượu các bệnh nhân uống trong đám cưới tại Thường Tín cho thấy nồng độ cồn công nghiệp methanol là 34%.
Theo TS.BS Nguyễn Trung Nguyên, cồn công nghiệp methanol khi vào cơ thể sẽ gây tổn thương, đặc biệt là tổn thương thần kinh thị giác và tổn thương não. Tuy nhiên, do methanol chuyển hóa từ từ, kín đáo nên có trường hợp đã bị tổn thương thần kinh mắt và não nhưng chưa biểu hiện triệu chứng nên không đi thăm khám.
Qua thực tế nhiều vụ ngộ độc cồn công nghiệp methanol, bên cạnh các ca tử vong, ngộ độc nặng, các bác sĩ cũng gặp các ca biểu hiện bình thường nhưng khi chủ động xét nghiệm thì nồng độ cồn công nghiệp methanol trong máu rất cao và phải lọc máu, giải độc. Nếu không điều trị kịp thời, các bệnh nhân này có thể bị tổn thương một phần mắt và não.
Nhiều hệ quả khó lường
Lâu nay, các loại rượu ngâm thường được quảng cáo là rượu thuốc, ngâm các loại dược liệu, rễ cây thuốc có tác dụng bồi bổ, trị liệu nhiều bệnh tật khác nhau. Từ những bài thuốc ngâm rượu Thập toàn đại bổ, Minh Mạng thang, sâm nhung, hải mã... được “truyền miệng”, nhiều người cũng tự chế biến và ngâm các loại rượu câu kỷ tử, rượu nhân sâm, rượu long nhãn... cho đến các loại rượu táo mèo, củ ấu tàu, chuối hột... để bồi bổ cơ thể.
Thậm chí, nhiều người cho rằng, các loại thảo dược, rễ cây đều là loại thực phẩm từ thiên nhiên, lành tính nên uống rượu ngâm bất kỳ loại cây, rễ, lá nào đó có tác dụng chữa bệnh và bổ dưỡng là có thể đạt được hiệu quả “đại bổ”.
TS.BS Nguyễn Trung Nguyên cho biết: "Trung tâm thường xuyên tiếp nhận điều trị nhiều bệnh nhân nhập viện do bị ngộ độc sau khi uống các loại rượu ngâm với rễ cây để chữa đau lưng, đau khớp gối, bồi bổ cơ thể. Ngoài các trường hợp bệnh nhân bị ngộ độc rượu methanol, một số trường hợp xét nghiệm mẫu rượu bệnh nhân mang đến và xét nghiệm máu của bệnh nhân phát hiện salicylate có nguồn gốc từ rễ cây. Ngộ độc salicylate có thể dẫn đến những hậu quả nặng nề cho sức khỏe. Bệnh nhân chóng mặt, buồn nôn, ù tai, co giật, hôn mê, tụt huyết áp, có tổn thương não và tổn thương thận, rất dễ bị tử vong".
Theo khuyến cáo của các bác sĩ, khi dùng các sản phẩm rượu thuốc, rượu tự ngâm các loại hoa quả, rễ cây, đặc biệt là các loại rễ cây có độc phải hết sức thận trọng và theo đúng hướng dẫn của thầy thuốc có kinh nghiệm. Bên cạnh đó, liều lượng hay thời gian trong quá trình ngâm tẩm các loại cây cũng khác nhau. Bởi khi tự chế biến hay ngâm với rượu nếu không biết cách chế biến để loại bỏ độc tố, ngộ độc các loại rượu ngâm này cũng có thể dẫn đến tử vong.
Ngoài ra cần thận trọng với các loại rượu chứa cồn công nghiệp dễ gây ngộ độc được bán trà trộn với các loại rượu nấu truyền thống, người dân có thể vô tình mua phải rượu chứa cồn công nghiệp methanol dùng để làm rượu ngâm. Nhiều người cũng ngâm rượu để xoa bóp chữa đau tê buồn tay chân, đau khớp gối. Đối với các loại rượu ngâm rễ cây thuốc dùng để xoa bóp phải dán nhãn rõ ràng, cất giữ nơi an toàn, xa tầm tay trẻ em và để tránh nhầm lẫn khi sử dụng.