Làm gì để quản lý chất lượng thuốc bán online?

Các chuyên gia trong lĩnh vực dược đều cho rằng, việc bán thuốc online là xu thế tất yếu nhưng quan trọng là vấn đề kiểm soát. Bởi nếu không quản lý tốt chất lượng và nguồn gốc của sản phẩm sẽ gây hậu quả rất nặng nề, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe người dân.

Việc mua, bán thuốc online cần được quản lý chặt chẽ để bảo đảm an toàn, hiệu quả. Ảnh: Nguyễn Quang

Cần thiết luật hóa để quản lý

Hiện nền tảng online của Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số (Bộ Công Thương) đã phê duyệt 52.000 web thương mại điện tử bán hàng nói chung, trong đó có khoảng 900 các loại web/công ty có chữ cái bắt đầu bằng “thuốc” hoặc “pharma”. Như vậy có thể thấy, kinh doanh thương mại điện tử hiện nay là một điều vô cùng cần thiết nhưng trong thực tiễn còn tồn tại khoảng trống pháp lý, đặc biệt là đối với mặt hàng đặc thù như thuốc.

“Mẹ tôi bị bệnh đái tháo đường đã nhiều năm nên tháng nào cũng phải đi khám và mua thuốc. Do đó, khi mua, bán online, người dân được giao thuốc đến tận nhà sẽ thuận tiện hơn rất nhiều. Hơn nữa, việc đưa thuốc lên sàn thương mại điện tử sẽ bảo đảm công khai, minh bạch về giá”, anh Nguyễn Huy Hoàng (48 tuổi ở quận Long Biên, Hà Nội) chia sẻ.

Các nước trên thế giới và trong khu vực đã và đang triển khai bán thuốc online từ nhiều năm qua. Tổng Thư ký Hội Tin học y tế Việt Nam Nguyễn Hữu Trọng cho rằng, tại nước ta, dù luật chưa quy định nhưng việc bán thuốc online vẫn đang diễn ra. Người dân thấy tiện lợi khi mua thuốc giao hàng tại nhà. Đây cũng là thói quen khi họ đang mua tất cả các đồ thiết yếu cho cuộc sống. Do đó, việc luật hóa và quản lý bán thuốc online cần triển khai ngay, tránh tình trạng bán “chui”, khó nắm bắt, khó phát hiện…

Đồng quan điểm, Phó Cục trưởng Cục Quản lý dược (Bộ Y tế) Lê Việt Dũng thừa nhận, kinh doanh thuốc khó nằm ngoài xu hướng mua, bán online hiện nay. Chính vì vậy, khi sửa đổi Luật Dược lần này, Bộ Y tế đã đề xuất các quy định liên quan đến phương thức kinh doanh online. Tuy nhiên, thuốc là hàng hóa đặc biệt, ảnh hưởng trực tiếp đến người sử dụng. Do đó, việc mua, bán thuốc online cần có hành lang pháp lý chặt chẽ để tăng cường quản lý sao cho bảo đảm an toàn, hiệu quả.

Phó Giáo sư, Tiến sĩ Lê Văn Truyền, chuyên gia cao cấp dược học, nguyên Thứ trưởng Bộ Y tế cũng bày tỏ quan điểm ủng hộ việc mua, bán thuốc qua sàn giao dịch thương mại điện tử.

“Thực tế cho thấy, không ít người dân mua thuốc theo mách bảo của người quen, hay mua kháng sinh không cần đơn, điều này gây tác hại lâu dài. Vì vậy, việc đưa thuốc lên sàn thương mại điện tử cần bảo đảm 2 vấn đề, đó là người mua được hướng dẫn tư vấn sử dụng và sản phẩm phải được Bộ Y tế cấp phép”, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Lê Văn Truyền bày tỏ quan điểm.

Kiểm soát chặt chất lượng, nguồn gốc thuốc

Thời gian gần đây, Cục Quản lý dược (Bộ Y tế) liên tiếp phát đi cảnh báo về tình trạng thuốc kém chất lượng, thuốc giả được phát hiện trên thị trường. Điều đáng nói, việc sử dụng thuốc giả, thuốc kém chất lượng có thể làm bệnh ngày càng trầm trọng, thậm chí nguy hiểm đến tính mạng.

Nhiều chuyên gia lo ngại, hành vi làm giả hiện nay quá tinh vi, người tiêu dùng không thể phát hiện, thậm chí nhà quản lý không phát hiện được nếu không có kiểm nghiệm về chất lượng. Do vậy, cần quy định cụ thể về trách nhiệm của các sàn giao dịch thương mại điện tử trong việc kiểm soát chất lượng và nguồn gốc của thuốc được bán ra. Việc này giúp người tiêu dùng mua được thuốc đúng chất lượng và tránh tình trạng bán thuốc không đúng quy định trên các sàn giao dịch thương mại điện tử.

Bác sĩ Nguyễn Huy Hoàng, Trung tâm Oxy cao áp Việt - Nga (Bộ Quốc phòng) cũng cho rằng, đầu tiên phải quản lý được các cơ sở kinh doanh thuốc trên các sàn thương mại điện tử. Để làm được điều này cần có sự phối hợp của Bộ Y tế, Bộ Công Thương và các cơ quan chức năng có liên quan. Tiếp đến là phải bảo đảm được chất lượng thuốc từ khi vận chuyển của người bán đến tay người mua. Mặt khác, cần nâng cao nhận thức của người dân khi sử dụng thuốc, lựa chọn các cơ sở uy tín để mua hàng…

Muốn quản lý bán thuốc online hiệu quả, nhiều dược sĩ nêu quan điểm, đầu tiên là nhà thuốc phải đáp ứng các tiêu chuẩn đề ra được đăng ký bán thuốc trực tuyến. Từ đó, cơ quan chức năng quản lý các nhà thuốc này.

Ngoài ra, việc bán thuốc online cần đi theo một lộ trình, bắt đầu từ một nhóm thuốc nào đó để quản lý cho tốt, sau đó dần mở rộng sang những nhóm thuốc tiếp theo. Các cơ quan quản lý cần công bố công khai, minh bạch danh sách các đơn vị cung ứng đủ điều kiện lên cổng thông tin của ngành Y tế để người dân có thể dễ dàng tiếp cận và lựa chọn địa chỉ mua thuốc uy tín, tin cậy, tiện lợi.

Bên cạnh đó, Bộ Y tế cần có một đơn vị chuyên trách chống lại việc buôn bán thuốc giả mạo, kém chất lượng trên mạng xã hội; đồng thời, công khai thông tin về thuốc không đúng sự thật giúp người dân có thể tra cứu qua các ứng dụng hoặc trang web chính thống.