Bảo vệ tính đúng đắn, chính nghĩa của trường phái ngoại giao “Cây tre Việt Nam”

Việc nhận diện và kiên quyết đấu tranh, phản bác những luận điệu sai trái, thù địch, bảo vệ đường lối đối ngoại của Đảng, bảo vệ tính đúng đắn, chính nghĩa của trường phái ngoại giao “Cây tre Việt Nam” chính là bảo vệ vững chắc nền tảng tư tưởng của Đảng.

1. Ngày 19-12-2023, tại Hội nghị Ngoại giao lần thứ 32, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng nhấn mạnh về trường phái đối ngoại, ngoại giao rất đặc sắc và độc đáo, mang đậm bản sắc “Cây tre Việt Nam”. Đó là vừa kiên định về nguyên tắc, vừa uyển chuyển về sách lược; mềm mại, khôn khéo, nhưng cũng rất kiên cường, quyết liệt; linh hoạt, sáng tạo, nhưng rất bản lĩnh, vững vàng trước mọi khó khăn, thách thức, vì độc lập, tự do của dân tộc, vì hạnh phúc của nhân dân; đoàn kết, nhân ái, nhưng luôn luôn kiên quyết, kiên trì bảo vệ lợi ích quốc gia - dân tộc.

Đặc biệt, trong bài viết “Tự hào và tin tưởng dưới lá cờ vẻ vang của Đảng, quyết tâm xây dựng một nước Việt Nam ngày càng giàu mạnh, văn minh, văn hiến và anh hùng” nhân kỷ niệm 94 năm Ngày thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam (3/2/1930 - 3/2/2024), Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng khẳng định: Trong gần 40 năm đổi mới, Đảng ta đã kế thừa và phát huy bản sắc, cội nguồn và truyền thống dân tộc, tiếp thu có chọn lọc tinh hoa thế giới và tư tưởng tiến bộ của thời đại, phát triển trên nền tảng lý luận của chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh, hình thành nên một trường phái đối ngoại, ngoại giao rất đặc sắc và độc đáo, mang đậm bản sắc "Cây tre Việt Nam".

Thực tiễn đã chứng minh, các hoạt động đối ngoại của Đảng và Nhà nước theo trường phái ngoại giao “Cây tre Việt Nam” đã góp phần củng cố vững chắc độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ; phục vụ đắc lực, hiệu quả cho phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh, nâng cao đời sống nhân dân, tăng cường sức mạnh dân tộc, góp phần xây dựng một thế giới hòa bình, hợp tác.

Thế nhưng, bằng nhiều âm mưu, thủ đoạn, đặc biệt là trên một số trang mạng xã hội phản động, các thế lực thù địch luôn xuyên tạc trường phái ngoại giao mang đậm bản sắc “Cây tre Việt Nam”, thực chất là xuyên tạc đường lối đối ngoại của Đảng và Nhà nước ta...

Họ tìm mọi cách phủ nhận giá trị lịch sử và nhân văn của ngoại giao “Cây tre Việt Nam” và cho rằng, đường lối “ngoại giao cây tre” là “theo chiều gió”, “không có chính kiến, thiếu lập trường nhất quán”, “bắt cá hai tay”... Những luận điệu xuyên tạc đó hoàn toàn không có căn cứ, đi ngược lại với lợi ích quốc gia, dân tộc.

2. Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã sớm chỉ rõ đường lối đối ngoại của Việt Nam là sẵn sàng “làm bạn với tất cả mọi nước dân chủ và không gây thù oán với một ai”. “Chính sách ngoại giao của Chính phủ thì chỉ có một điều tức là thân thiện với tất cả các nước dân chủ trên thế giới để giữ gìn hòa bình”.

Vận dụng sáng tạo tư tưởng ngoại giao Hồ Chí Minh và phát huy truyền thống, bản sắc ngoại giao hòa hiếu, giàu tính nhân văn của dân tộc, đường lối đối ngoại của Đảng ta luôn được phát triển và hoàn thiện trong các giai đoạn cách mạng. Đặc biệt, bước vào thời kỳ đổi mới, Đảng ta đã từng bước hình thành và hoàn thiện đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, hòa bình, hợp tác và phát triển. Nghị quyết số 13/NQ-TƯ của Bộ Chính trị (khóa VI) ngày 20-5-1988 “Về nhiệm vụ và chính sách đối ngoại trong tình hình mới” khẳng định: “Lợi ích cao nhất của Đảng và nhân dân ta là phải củng cố và giữ vững hòa bình để tập trung sức xây dựng và phát triển kinh tế”.

Tiếp đó, Đảng ta không ngừng bổ sung, hoàn thiện quan điểm, phương châm của đường lối đối ngoại, đó là: “Việt Nam muốn là bạn với tất cả các nước trong cộng đồng thế giới, phấn đấu vì hòa bình, độc lập và phát triển” (Đại hội VII); “Việt Nam sẵn sàng là bạn, là đối tác tin cậy của các nước trong cộng đồng quốc tế” (Đại hội IX); “Việt Nam là bạn, đối tác tin cậy và thành viên có trách nhiệm trong cộng đồng quốc tế” (Đại hội XI).

Đến Đại hội lần thứ XII (2016) của Đảng, lần đầu tiên, nhiệm vụ đối ngoại nằm trong các thành tố của chủ đề Đại hội. Đó là “Tăng cường xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh; phát huy sức mạnh toàn dân tộc và dân chủ xã hội chủ nghĩa; đẩy mạnh toàn diện, đồng bộ công cuộc đổi mới; bảo vệ vững chắc Tổ quốc, giữ vững môi trường hòa bình, ổn định; xây dựng nền tảng để sớm đưa nước ta cơ bản thành nước công nghiệp theo hướng hiện đại”.

Bên cạnh đó, Văn kiện Đại hội XII đã đề cập rõ hơn và ở mức cao nhất mục tiêu đối ngoại. Lần đầu tiên, mục tiêu đối ngoại “Vì lợi ích quốc gia, dân tộc” được nêu trong Văn kiện Đại hội XI, đến Văn kiện Đại hội XII đã được làm rõ hơn và phát triển thành “Bảo đảm lợi ích tối cao của quốc gia - dân tộc, trên cơ sở các nguyên tắc cơ bản của luật pháp quốc tế, bình đẳng và cùng có lợi”.

Đặc biệt, Văn kiện Đại hội XII lần đầu tiên nêu rõ: “Kiên quyết, kiên trì đấu tranh bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc, bảo vệ Đảng, Nhà nước, nhân dân và chế độ xã hội chủ nghĩa”. Điều đó có nghĩa là lần đầu tiên Đảng ta cụ thể hóa nội hàm của nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc. Đây cũng là nội hàm chính của lợi ích quốc gia - dân tộc, là những lợi ích cốt lõi và sống còn được toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta quyết tâm bảo vệ đến cùng.

Đại hội XIII tiếp tục kế thừa những nội dung xuyên suốt đường lối đối ngoại của Đảng thời kỳ đổi mới, đồng thời phát triển và bổ sung nhiều nội dung mới để đối ngoại đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong giai đoạn mới.

Về mục tiêu đối ngoại, Đại hội XIII khẳng định “bảo đảm cao nhất lợi ích quốc gia - dân tộc”, tức là đặt lợi ích quốc gia - dân tộc lên trước hết và trên hết; đồng thời, chỉ ra nguyên tắc chung là phải luôn nỗ lực đạt được lợi ích quốc gia - dân tộc tới mức cao nhất có thể. Bảo đảm cao nhất lợi ích quốc gia - dân tộc không có nghĩa nước ta theo chủ nghĩa dân tộc vị kỷ.

Đại hội XIII nhấn mạnh thúc đẩy lợi ích quốc gia - dân tộc phải “trên cơ sở các nguyên tắc cơ bản của Hiến chương Liên hợp quốc và luật pháp quốc tế, bình đẳng, hợp tác, cùng có lợi”, cùng phấn đấu vì hòa bình, độc lập dân tộc, dân chủ và tiến bộ xã hội trên thế giới.

Điểm mới nổi bật trong đường lối đối ngoại Đại hội XIII là lần đầu tiên Đảng xác định rõ vị trí, vai trò tiên phong của đối ngoại trong “tạo lập và giữ vững môi trường hòa bình, ổn định, huy động các nguồn lực bên ngoài để phát triển đất nước, nâng cao vị thế và uy tín của đất nước”. Các nhiệm vụ này quan hệ chặt chẽ với nhau, trong đó giữ vững hòa bình, ổn định là nhiệm vụ trọng yếu, thường xuyên; phục vụ phát triển đất nước là nhiệm vụ trung tâm; nâng cao vị thế và uy tín đất nước là nhiệm vụ quan trọng.

3. Từ đầu nhiệm kỳ Đại hội XIII của Đảng đến nay, tình hình thế giới và khu vực đã trải qua những biến động lớn, bên cạnh cơ hội, thuận lợi, cũng xuất hiện nhiều khó khăn, thách thức mới. Trong bối cảnh đó, ngành Ngoại giao và đối ngoại cả nước cùng chung sức, đồng lòng, nỗ lực phấn đấu đạt được nhiều kết quả, thành tựu quan trọng. Đến nay, nước ta đã mở rộng, làm sâu sắc thêm quan hệ ngoại giao với 193 nước, trong đó có 3 nước quan hệ đặc biệt, 6 nước đối tác chiến lược toàn diện, 12 nước đối tác chiến lược và 12 nước đối tác toàn diện.

Đặc biệt là, nước ta hiện đã thiết lập quan hệ đối tác chiến lược toàn diện hoặc đối tác chiến lược với tất cả 5 nước Ủy viên Thường trực Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc và mở rộng quan hệ kinh tế - thương mại với 230 quốc gia và vùng lãnh thổ. Việt Nam đã và đang thể hiện tốt vai trò là bạn, là đối tác tin cậy của cộng đồng quốc tế; có nhiều sáng kiến, đề xuất và chủ động, tích cực tham gia có hiệu quả vào các hoạt động của ASEAN, Liên hợp quốc và nhiều tổ chức quốc tế khác...

Kết quả đạt được trong thực hiện trường phái ngoại giao “Cây tre Việt Nam” được nhân dân đồng tình ủng hộ, được bạn bè quốc tế đánh giá cao. Giáo sư Go Ito, chuyên ngành quan hệ quốc tế, khoa học chính trị của Đại học Meiji (Nhật Bản) cho rằng, cách gọi ngoại giao “Cây tre Việt Nam” là một phép ẩn dụ thú vị. Theo ông, những nét chính của đường lối ngoại giao này là khả năng phục hồi, tính linh hoạt và sự khiêm tốn.

Nhận định về ngoại giao “Cây tre Việt Nam”, Chủ tịch Hội Hữu nghị Israel - Việt Nam, cựu Đại sứ Israel tại Việt Nam (2001-2003) Amikam Levy cho rằng, ngoại giao “Cây tre Việt Nam” là sáng kiến tuyệt vời, trở thành một phong cách lãnh đạo và sự cam kết...

Bên cạnh những nhận định, đánh giá đó, trong nhiều vấn đề quốc tế quan trọng, những tiếng nói, sáng kiến và cách thức giải quyết có lý, có tình trên tinh thần bình đẳng, hòa hiếu và nhân văn của Việt Nam luôn nhận được sự đồng tình và ủng hộ của cộng đồng quốc tế.

*
* *

Thực tiễn sinh động trên là hiện thực khách quan, khẳng định tính đúng đắn, sáng tạo trong đường lối đối ngoại, trường phái ngoại giao mang đậm bản sắc “Cây tre Việt Nam”. Bởi vậy, đâu đó có những luận điệu xuyên tạc, bóp méo của các thế lực thù địch về trường phái ngoại giao “Cây tre Việt Nam” chỉ là những tiếng nói lạc lõng, không có cơ sở khoa học, không thể cản bước quá trình hội nhập quốc tế sâu rộng và toàn diện của Việt Nam.

PGS.TS Nguyễn Văn Sáu