Khắc phục bất cập, nâng cao hiệu quả HĐND cấp xã (bài 4)

Năng lực làm nên thực quyền

Việc thực hiện quyền lực của HĐND phụ thuộc rất lớn vào các yếu tố trong cơ cấu tổ chức, cơ chế thực thi quyền lực của HĐND, đó là: đại biểu, các ban, thường trực HĐND và bộ máy tham mưu, giúp việc… Chỉ khi nào HĐND có đủ năng lực thì mới thực hiện rõ nét quyền lực của cơ quan dân cử.

Trước đây 63 hộ dân bản Yên Cang 2, xã Sam Mứn (huyện Điện Biên) không được cấp sổ đỏ nên người dân muốn xây dựng nhà cửa kiên cố, chuyển nhượng hay thế chấp gặp phải khó khăn. Tiếp thu ý kiến phản ánh của cử tri, nhân dân, HĐND xã Sam Mứn đã tổ chức cuộc giám sát, trên cơ sở đó kiến nghị cơ quan chức năng, chính quyền cấp huyện, tỉnh giải quyết. Sau đó, Thường trực HĐND tỉnh Điện Biên đã tổ chức cuộc giám sát và đề nghị UBND huyện Điện Biên, UBND xã Sam Mứn có trách nhiệm hoàn thiện thủ tục và cấp sổ đỏ cho người dân bản Yên Cang 2. Chưa đầy hai tháng sau, người dân bản Yên Cang 2 đã được cấp sổ đỏ, yên tâm sinh sống, lao động sản xuất.

Năm 2022, chúng tôi có chuyến công tác đến thôn Huổi Trẳng, xã Tủa Thàng (huyện Tủa Chùa), được nghe nhiều tâm tư của người dân về tình trạng thiếu nước sinh hoạt. Để có nước sinh hoạt, 41 hộ dân nơi đây phải đổi bằng thóc, gạo; một số hộ khác phải dùng can nhựa đi vài kilômét lấy nước từ các mó về sử dụng. Được biết, năm 2009 Nhà nước đã đầu tư công trình nước sinh hoạt theo hình thức cấp nước tập trung, tuy nhiên chỉ sau một thời gian công trình đã hư hỏng, không sử dụng được.

Cuối năm 2023 khi trở lại thôn Huổi Trẳng, chúng tôi thấy được niềm vui của người dân khi công trình nước sinh hoạt mới đã được đầu tư, dẫn nước về từng hộ gia đình. Ông Quàng Văn Tấn, thôn Huổi Trẳng chia sẻ: Nhiều năm trước, bà con ở đây luôn trong cảnh thiếu nước sinh hoạt, nguồn nước chủ yếu trông chờ vào nước mưa. Những khó khăn, tâm tư của bà con ở cơ sở đã được các đại biểu HĐND xã, chính quyền nắm bắt và từng bước tháo gỡ. Đến nay, công trình đã hoàn thành, đưa vào sử dụng, người dân trong thôn phấn khởi.

Hay cuối năm 2022, cử tri bản Hốc, phường Na Lay (TX. Mường Lay) kiến nghị với HĐND phường Na Lay, tại lô N7 dưới tà luy âm quốc lộ 12 sau bản Hốc, công trình kè rọ đá cao hơn 2m đã han gỉ, xuống cấp, khi mưa to nước lớn chảy qua khe rọ đá tràn vào nhà dân, kè rọ đá có thể đổ sập gây nguy hiểm đến tính mạng và tài sản của người dân. Qua tiếp xúc cử tri, đại biểu HĐND phường Na Lay đã kiến nghị cơ quan chức năng cấp trên giải quyết (do vượt thẩm quyền của phường Na Lay). Đến ngày 17/3/2023 Sở Giao thông vận tải tỉnh Điện Biên đã phối hợp với UBND TX. Mường Lay, UBND phường Na Lay và Công ty cổ phần đường bộ I Điện Biên kiểm tra hiện trường hạ lưu cống Km95+620 trên quốc lộ 12 và thống nhất biện pháp xử lý, khắc phục đảm bảo an toàn.

Vì niềm tin của cử tri

Những kết quả tích cực đã thổi làn “gió mới” vào hoạt động của HĐND cấp xã, chất lượng đại biểu và các hoạt động được nâng lên; các đại biểu đã thể hiện được vai trò, trách nhiệm của người đại biểu dân cử. HĐND xã tạo được niềm tin trong Nhân dân là cơ quan quyền lực Nhà nước ở địa phương, đại diện cho ý chí, nguyện vọng, quyền làm chủ của Nhân dân.

Tuy nhiên, Điện Biên là địa bàn miền núi, biên giới với nhiều điều kiện khó khăn khách quan, tác động không nhỏ đến chất lượng HĐND cấp xã. Vì vậy, tiếp tục quá trình đổi mới và nâng cao chất lượng hoạt động, HĐND cấp xã trên địa bàn tỉnh phải cần nhiều nỗ lực.

Đại biểu Lò Văn Mai, Chủ tịch UBND xã Mường Luân (huyện Điện Biên Đông) chia sẻ: Để xứng đáng với niềm tin của cửa tri và Nhân dân, tôi thường xuyên học tập, nâng cao trình độ, rèn luyện kỹ năng và nắm chắc chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của đại biểu HĐND. Bên cạnh đó, luôn thể hiện tinh thần trách nhiệm trong nghiên cứu tài liệu để thảo luận, tham gia ý kiến sâu và cụ thể hơn vào các nội dung dự thảo nghị quyết, báo cáo trình tại kỳ họp; chuẩn bị kỹ nội dung chất vấn.

Thực tế cho thấy, địa phương nào cấp ủy Đảng quan tâm lãnh đạo về tổ chức hoạt động của HĐND cấp xã thì nơi đó hoạt động của HĐND có hiệu quả, chất lượng. Do đó, đòi hỏi đổi mới nội dung và phương thức lãnh đạo của cấp ủy Đảng địa phương đối với hoạt động của HĐND, để xây dựng HĐND thật sự là cơ quan quyền lực Nhà nước ở địa phương.

Ông Giàng A Chang, Phó Chủ tịch HĐND xã Nậm Vì, huyện Mường Nhé chia sẻ: Các chính sách do HĐND ban hành phải trên cơ sở định hướng, chủ trương của Đảng bộ; đồng thời xuất phát từ yêu cầu thực tế, các vấn đề cấp thiết, đáp ứng được nguyện vọng của Nhân dân. Công tác giám sát bảo đảm hiệu quả, có trọng tâm, trọng điểm, lựa chọn những vấn đề bức xúc, tác động lớn đến đời sống người dân.

Một trong những giải pháp quan trọng là coi trọng tiêu chuẩn đại biểu, bảo đảm đạo đức, năng lực; không nên nặng về cơ cấu mà xem nhẹ tiêu chuẩn năng lực. Bên cạnh đó, mỗi đại biểu cần chủ động nâng cao trình độ, rèn luyện kỹ năng để thực hiện tốt nhiệm vụ theo luật định. Về phía cử tri cũng cần xác định đầy đủ về quyền và nghĩa vụ của mình trong công tác bầu cử, tìm hiểu kỹ các quy định của pháp luật về tiêu chuẩn của người đại biểu Nhân dân để lựa chọn chính xác người đại diện cho mình.

Năm 2024 có ý nghĩa quan trọng, tăng tốc để “về đích” trong thực hiện Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 5 năm 2021 - 2025. Với nhiều kết quả quan trọng đạt được trong hơn nửa nhiệm kỳ qua, dưới sự lãnh đạo đúng đắn, kịp thời của cấp ủy Đảng, sự phối hợp chặt chẽ, nhịp nhàng và vào cuộc tích cực, chủ động của cả hệ thống chính trị, tỉnh Điện Biên sẽ vượt qua các khó khăn, thách thức, nắm bắt được thời cơ, hoàn thành cao nhất các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội. Hơn ai hết, những người đại biểu Nhân dân các xã, phường, thị trấn - cấp gần dân nhất cần phải trăn trở nhiều hơn, có khát vọng lớn hơn, tinh thần trách nhiệm cao hơn, cùng đồng hành, chia sẻ, đóng góp tích cực vào sự phát triển của địa phương, xứng đáng với niềm tin của cử tri và của Nhân dân.