Trung Quốc cải cách hệ thống giấy phép cư trú: Giải bài toán lợi ích và tăng trưởng

Đây là một phần trong số 26 biện pháp mà Bộ Công an Trung Quốc vừa công bố nhằm mang lại nhiều lợi ích cho người dân, duy trì đà phục hồi và thúc đẩy phát triển chất lượng cao của nền kinh tế số 2 thế giới.

Giữa những “cơn gió ngược” toàn cầu, nền kinh tế Trung Quốc đã tăng trưởng 6,3% trong quý II của năm, tăng tốc từ mức 4,5% trong quý trước. Tuy nhiên, sau đại dịch Covid-19, Bắc Kinh cũng phải đối mặt với nhiều thách thức, bao gồm tình trạng suy giảm sức mua, khủng hoảng trong lĩnh vực bất động sản và tỷ lệ thất nghiệp trong giới trẻ đã lập kỷ lục khi vượt mức 20%. Chính phủ Trung Quốc coi sự phục hồi kinh tế không đồng đều là mối quan tâm lớn nên đã công bố một loạt cam kết chính sách, nhằm vào các lĩnh vực cụ thể, từ tiêu dùng, kinh tế tư nhân, thị trường bất động sản đến thị trường vốn và thị trường ngoại hối, mục tiêu là tạo sự liên kết tốt và nhất quán với nhau.

Bắc Kinh cũng nới lỏng nhiều biện pháp kiểm soát xã hội, bao gồm vấn đề thị thực và hộ khẩu. Cụ thể, theo chính sách thị thực mới, những người đến Trung Quốc để tham gia đàm phán thương mại, triển lãm, hội nghị hoặc đầu tư đều có thể xin thị thực khi nhập cảnh, miễn là họ xuất trình đủ các tài liệu cần thiết. Sau khi nhập cảnh, người nước ngoài có thể nâng cấp lên thị thực có giá trị 3 năm. Trước đây, người nước ngoài phải xin thị thực tại đại sứ quán hoặc lãnh sự quán Trung Quốc tại quốc gia khởi hành của họ và những đặc quyền như vậy chỉ có thể được thực hiện trong trường hợp “khẩn cấp”. Ông Jia Tongbin từ Cục Quản lý nhập cư quốc gia (Trung Quốc) cho biết, những thay đổi này là cần thiết vì lợi ích của chuỗi cung ứng và ngành Công nghiệp ổn định. “Động thái này sẽ giúp các doanh nghiệp trong nước nắm bắt cơ hội, bảo đảm đơn hàng, mở rộng thị trường quốc tế và giành lợi thế trong cuộc cách mạng công nghiệp mới”, ông Jia nhấn mạnh. Công dân nước ngoài cũng không còn phải nộp hộ chiếu khi xin giấy phép cư trú tại Trung Quốc - một thay đổi được nhận định sẽ mang lại lợi ích cho ít nhất 700.000 du khách.

Chính sách nới lỏng thị thực cho thấy, Trung Quốc đang phát tín hiệu rằng nước này mở cửa cho kinh doanh và đầu tư sau khi đóng cửa biên giới trong đại dịch Covid-19. Theo Chủ tịch Phòng Thương mại Liên minh châu Âu tại Trung Quốc Jens Eskelund, biện pháp cấp thị thực mới là một bước đi đúng hướng đáng hoan nghênh và nếu được thực hiện kịp thời sẽ giải quyết được một số vấn đề mà cộng đồng doanh nghiệp nước ngoài gặp phải.

Việc tiếp tục nới lỏng các quy định về hộ khẩu, một trở ngại lớn cho người nông thôn làm việc tại thành phố, cũng được Bộ Công an Trung Quốc thông qua. Mục tiêu của sự thay đổi là chính quyền sẽ hạ thấp rào cản đối với các cá nhân để họ có được hộ khẩu thành thị. Bắc Kinh muốn chính quyền địa phương hủy bỏ các hạn chế về hộ khẩu ở các thành phố có ít hơn 3 triệu người và nới lỏng các hạn chế đối với các thành phố có 3-5 triệu người. Các thành phố lớn với dân số hơn 5 triệu người cũng sẽ được khuyến khích nới lỏng hạn ngạch hộ khẩu... Những biện pháp này nhằm khuyến khích người di cư từ nông thôn định cư lâu dài tại các thành phố và đóng góp nhiều hơn cho nền kinh tế đô thị.

Hiện tại, sự phân biệt cứng nhắc giữa cư dân thành thị và nông thôn tồn tại nhiều thập niên tại Trung Quốc đã và đang hạn chế sự di chuyển của dân cư. Khoảng 292 triệu người - 1/3 tổng số lao động, là những người di cư từ nông thôn đến làm việc tại các thành phố đang mở rộng của Trung Quốc. Không có hộ khẩu thành thị, người di cư từ nông thôn phải trả nhiều tiền hơn cho các dịch vụ xã hội và thường bị cấm mua bất động sản trong thành phố. Cùng với việc tạo ra một hệ thống công dân hai cấp, hệ thống hộ khẩu ngăn cản người di cư chi tiêu và định cư tại các thành phố đã cản trở sự tăng trưởng của Trung Quốc. Các nhà hoạch định chính sách hàng đầu Trung Quốc nhận định, cải cách hệ thống về giấy phép cư trú của Trung Quốc sẽ thúc đẩy tiêu dùng của 180 triệu lao động nhập cư từ nông thôn vào thành phố và có thể nâng chi tiêu của người lao động nhập cư lên hơn 2 nghìn tỷ nhân dân tệ (276,59 tỷ USD).

Chi tiêu của 1,4 tỷ người tiêu dùng là "chìa khóa" cho những nỗ lực thúc đẩy tăng trưởng kinh tế của chính quyền Trung Quốc. Các nhà phân tích cho rằng, chính sách này có thể không mang lại kết quả tăng trưởng kinh tế ngay lập tức nhưng sẽ mang lại nhiều lợi ích cho người dân.