Giới hạn của cách tân

Áo dài gần như được xem là một quốc phục Việt Nam, thể hiện bản sắc văn hóa người Việt. Điều đáng nói là áo dài không chỉ thuần túy là một sản phẩm văn hóa mang tính lịch sử bất biến mà có cả những thay đổi mang tính thời trang. Công chúng luôn mong ngóng, đợi chờ những tác phẩm áo dài mới đến từ các nhà thiết kế, vừa giữ được nét truyền thống thanh lịch, vừa có được cả chất hiện đại, mới lạ. Tuy nhiên, việc xuất hiện những thiết kế quá “gợi cảm” đã khiến người yêu áo dài không ít lần giật mình, thất vọng.

“Có thể nhà thiết kế (NTK) Đ.V.T. không gọi đây là áo dài - để tránh bị phê phán, nhưng nhìn thế nào thì đó cũng là một chiếc áo dài, nhất là người mẫu còn đội thêm mấn, thứ phụ kiện chỉ dùng khi mặc với bộ áo dài, nhưng ở đây lại chỉ có áo mà thiếu quần!!!”; “NTK, người mẫu đều muốn tai tiếng hay sao mà trình diễn bộ này chứ? Từ lâu, áo dài là nét đẹp thuần Việt, muốn phá cách cũng không ai cản nhưng đừng phá vỡ nét truyền thống một cách hợm hĩnh. Thiệt riết đem áo dài ra làm lố không hà!”… Đây là những chia sẻ của một số khán giả sau khi thấy thiết kế “áo dài không quần” của NTK Đ.V.T. trong một show diễn mới đây.

Trước đó, show diễn thời trang New Traditional của NTK Tường Danh lấy cảm hứng từ áo dài nhưng các thiết kế phản cảm, đã bị Sở VH-TT TPHCM xử phạt nghiêm khắc. Dư luận bức xúc vì nhiều thiết kế trong bộ sưu tập lấy cảm hứng từ áo dài, áo yếm có những chi tiết cắt xẻ lố bịch... Mức phạt gần 100 triệu đồng cho nhà tổ chức là lời cảnh tỉnh cho giới thiết kế về lằn ranh mong manh giữa cách tân - thể nghiệm sáng tạo với sự “bức tử” thời trang, văn hóa.

Đấy cũng không phải là những sự việc hiếm hoi. Trước đó, trong phần thi thiết kế trang phục dân tộc tại một cuộc thi hoa hậu, khán giả từng hết hồn khi thấy người đẹp diện áo dài nhưng mặc với quần kiểu bó sát, kệch cỡm. Hay như vụ siêu mẫu Hà Anh mặc áo dài xuyên thấu tại chung kết Hoa hậu Hoàn vũ Việt Nam 2022, khiến ban tổ chức cuộc thi này bị xử phạt 70 triệu đồng và đình chỉ hoạt động tổ chức thi người đẹp 9 tháng.

Xảy ra tình trạng này, lý do chính đến từ các NTK khi không ít người hô hào đưa hơi thở hiện đại vào thời trang nhưng lại ngộ nhận giá trị của sáng tạo. Mọi sự cách tân đều có ranh giới cần chú ý, nhất là khi đó là sản phẩm gắn liền với hình ảnh văn hóa của dân tộc. Đừng để tự do sáng tạo đi quá xa, hãy thiết kế một chiếc áo, dù là lấy cảm hứng hay như thế nào, cũng bằng sự tôn trọng, bởi vì đó là một chiếc áo dài.