Na Ư chưa hết thách thức

Ngày mới ở Na Ư

Na Ư là xã biên giới Việt - Lào thuộc huyện Điện Biên, cách TP. Điện Biên Phủ khoảng 32km, có đường biên giới dài hơn 28km, có Cửa khẩu quốc tế Tây Trang. Cả xã Na Ư nằm lọt thỏm dưới thung lũng được bao quanh bởi dãy núi đá hiểm trở nhưng có nhiều lối mòn qua biên giới. Xã có 6 bản là: Na Ư, Hua Thanh, Con Cang, Ca Hâu, Na Láy và Púng Bửa, với 378 hộ, khoảng 2.000 nhân khẩu là đồng bào dân tộc Mông.

Muốn tới tận nơi cảm nhận sự đổi thay của Na Ư, chúng tôi vượt đường vào khu vực biên giới với sự hỗ trợ của cán bộ, chiến sĩ Đồn Biên phòng Cửa khẩu quốc tế Tây Trang. Con đường nhựa vào bản Na Ư dài khoảng 10km đèo dốc quanh co xuyên qua những cánh rừng già rậm rạp, chúng tôi được các chiến sĩ biên phòng cho biết, trước đây từ đồn vào bản Na Ư có khi mất cả buổi sáng. Thậm chí còn không vào được vì đường sá hiểm trở và sự ngăn cản, chống đối của tội phạm ma túy.

Nhưng bây giờ, chưa đầy 1 tiếng đồng hồ, chúng tôi đã tới bản Na Ư, nằm dưới chân núi Ca Hâu cao sừng sững. Trái với những e ngại trước đó, thủ phủ ma túy ngày nào giờ là những bản làng mái ngói đỏ tươi, với đầy đủ các công trình điện, đường, trường, trạm khang trang. Chúng tôi đến Na Ư đúng giờ ra chơi của học sinh Trường Tiểu học và THCS Na Ư. Khoác trên mình chiếc áo cờ đỏ sao vàng đỏ thắm, những học sinh vui vẻ cười nói, chào hỏi người lạ, cho chúng tôi cảm giác một cuộc sống rất bình yên ở nơi đây.

Nói về những đổi thay ở Na Ư, Trung úy Vàng A Bia, Đội trưởng Đội vận động quần chúng, Đồn Biên phòng Cửa khẩu quốc tế Tây Trang kể: Vài năm nay, cuộc sống của bà con đã khá hơn trước rất nhiều. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều nỗi lo, nhất là việc giải quyết công ăn việc làm cho thanh niên địa phương để tránh sa ngã vào con đường nghiện ngập. 

Ông Lò Văn Lún, Bí thư Đảng ủy xã Na Ư, cho biết: Ngoài chuyện giải quyết công ăn việc làm cho thanh niên thì tỷ lệ hộ nghèo ở Na Ư vẫn cao, chiếm hơn 20%. Đặc biệt, vẫn còn những bản như Púng Bửa chưa có điện lưới, chưa có sóng điện thoại, chưa có đường bê tông nên cuộc sống của người dân rất vất vả, nghèo khổ.

Như muốn khẳng định thêm về sự đổi thay ở quê hương mình, ông Lún cho biết: Đến thời điểm hiện tại, tình hình tội phạm ma túy ở địa phương đã được kiểm soát khá tốt, không còn quá phức tạp như trước đây. Tuy nhiên, người dân ở Na Ư hầu hết đều là đồng bào Mông, chủ yếu làm nương, chăn nuôi; diện tích đất trồng lúa và hoa màu rất ít, lại không có nghề phụ nên đời sống của bà con vẫn còn nhiều khó khăn…

Chung tay đẩy lùi hiểm họa

Theo Thượng tá Nguyễn Văn Phúc, Đồn trưởng Đồn Biên phòng Cửa khẩu quốc tế Tây Trang, dù “điểm nóng” Na Ư đã hạ nhiệt, nhưng hoạt động mua bán, sử dụng trái phép chất ma túy trên địa bàn vẫn tiềm ẩn nhiều yếu tố phức tạp. Các đối tượng liên tục thay đổi phương thức, thủ đoạn hoạt động rất tinh vi, nhất là tội phạm ma túy có xu hướng trẻ hóa. Một số đường dây mua bán, vận chuyển trái phép các chất ma túy hầu hết là người trong cùng dòng họ hoặc anh em ruột thịt, hoạt động kín kẽ, che giấu và bảo vệ lẫn nhau.

Nhằm góp phần kéo giảm tội phạm ở thủ phủ ma túy Na Ư, cán bộ, chiến sĩ Đồn Biên phòng Cửa khẩu quốc tế Tây Trang đã không quản khó khăn, vất vả, vượt núi, xuyên rừng đến với người dân ở các bản xa xôi. Bộ đội biên phòng cầm tay chỉ việc, hướng dẫn bà con sản xuất, chăn nuôi đồng thời dành nhiều thời gian vận động, tuyên truyền về đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước cho người dân, đặc biệt là những vấn đề liên quan tới ma túy.

Chia sẻ với chúng tôi về những việc làm của bộ đội biên phòng, Thượng úy Nguyễn Trần Vũ, Chính trị viên phó Đồn Biên phòng Cửa khẩu quốc tế Tây Trang cho biết, chính sự chân thành trong cách làm, phương pháp làm và tình cảm của bộ đội đã thay đổi phần nào nhận thức của người dân. Họ tích cực tham gia cùng bộ đội trong các phong trào đấu tranh phòng chống tội phạm. Hiện nay, Đồn đã phân công 37 đảng viên phụ trách, giúp đỡ 83 hộ gia đình khó khăn trong xã Na Ư. Đơn vị phân công thêm 3 đảng viên khác tham gia sinh hoạt ở 3 chi bộ với mục tiêu giúp các chi bộ xây dựng và triển khai nghị quyết thực hiện nhiệm vụ hàng tháng sát với tình hình xã hội trên địa bàn.

Thượng úy Nguyễn Trần Vũ nhấn mạnh: “Nếu trước kia, muốn vào được Na Ư, cán bộ, chiến sĩ phải vượt qua những cung đường bị rải đinh hoặc hầm chông. Bây giờ đã khác, bởi người dân Na Ư đã thay đổi nhiều về nhận thức, có thiện cảm với chính quyền và thân thiện với bộ đội biên phòng hơn…”. Anh Vũ cho biết thêm, từ nay tới cuối năm, đơn vị sẽ triển khai ký cam kết tới tất cả 6 bản của xã thực hiện phong trào toàn dân tham gia phòng chống tội phạm và xuất nhập cảnh trái phép.

Tiềm ẩn những nỗi lo

Dù Na Ư đang có sự thay đổi và phát triển, nhưng thực tế lo ngại, thách thức vẫn chưa hết khi tình trạng người nghiện ở địa phương đang trẻ hóa. Cả xã Na Ư có 6 bản thì hơn nửa số bản tiềm ẩn nhiều vấn đề phức tạp liên quan tới ma túy.

Chúng tôi tới nhà ông Vừ A Công, Bí thư Chi bộ 2, bản Na Ư vào lúc chiều muộn. Ông Công và vợ đang lúi húi chuẩn bị bữa cơm tối trong căn nhà chứa hàng chục can rượu loại 20 lít. Thấy chúng tôi ngạc nhiên, ông Vừ A Công thật thà bộc bạch: “Rượu nhà nấu để chuẩn bị cho đám cưới con gái. Bấy nhiêu can này vẫn chưa đủ với dân bản đâu”.

Trong câu chuyện của mình, Bí thư Chi bộ Vừ A Công cho biết, bản Na Ư có 113 hộ dân, hơn 500 nhân khẩu. Nói là đất rộng, nhưng diện tích trồng lúa lại rất ít, nên người dân chủ yếu canh tác lúa nước 1 vụ và chăn nuôi gia súc, gia cầm. Gia đình nào thu hoạch mỗi năm từ 30 đến 40 bao thóc là thu nhập khá. Thời gian qua, chính quyền địa phương đã hướng dẫn người dân canh tác 2 vụ/năm để có thêm thu nhập, giảm đói nghèo và tệ nạn xã hội. Thế nhưng, đời sống và các tập tục từ xưa rất khó bỏ, nhiều người ở bản không muốn làm ăn mà chỉ thích uống rượu. Hơn 500 nhân khẩu ở bản phần lớn trong độ tuổi lao động nhưng không có nghề nghiệp ổn định hoặc đã bỏ học về lấy vợ, lấy chồng, thậm chí tảo hôn nên số lượng thanh niên nghiện tăng trở lại rất nhiều. 

Lý giải việc này, ông Vừ A Công tỏ vẻ buồn rầu: “Nhiều thanh niên ở địa phương học xong THCS, THPT nhưng không có nghề nghiệp, suốt ngày chỉ uống rượu nên rất dễ dính tới ma túy. Người nghiện ở đây đang tăng vì ma túy ở bên kia biên giới tràn ngập và rất rẻ, thậm chí còn rẻ hơn cả rượu nên đám trẻ dễ sa ngã. Tôi cũng đang rất lo cho con cháu trong nhà khi hàng ngày chúng sống ở gần khu vực biên giới phức tạp này”.

Chiều cuối năm, mặt trời chìm nhanh xuống dãy núi Ca Hâu. Chia tay chúng tôi, Bí thư Chi bộ Vừ A Công hướng ánh mắt đầy âu lo về phía dãy núi phía xa kèm tiếng thở dài bởi khi tối đến, không ít thanh niên của bản lại say sưa với rượu và khói thuốc…