Di tích Dinh thự họ Vương

Để xây dựng tòa dinh thự, năm 1890, Vương Chính Đức đã mời thầy địa lý người Hán tên là Trương Chiếu đi tìm địa điểm, sau một thời gian thì chọn được vùng đất Sà Phìn bởi nơi đây nổi lên một gò đồi hình con rùa, xung quanh có núi cao bao bọc.

Theo quan niệm của người Trung Quốc, xây dựng trên thế đất như vậy sẽ mang lại phú quý, giàu sang suốt đời. Sau khi chọn được đất, Vương Chính Đức đã thuê một người thợ từ Vân Nam (Trung Quốc) sang thiết kế và thi công công trình, nhân công là người bản địa. Tổng kinh phí xây dựng tòa dinh thự là 15 nghìn đồng bạc hoa xòe.

Dinh thự họ Vương có lối kiến trúc mang phong cách giao thoa của 3 nền văn hóa: Mông, Trung Quốc và Pháp. Nét văn hóa của người Mông được thể hiện qua kỹ thuật xếp đá làm tường bao quanh dinh thự, kỹ thuật làm nhà trình tường bằng đất sét, kỹ thuật làm ngói âm dương...

Văn hóa Trung Quốc được thể hiện qua lối kiến trúc “tứ hợp viện”, tức là phòng ốc ở 4 phía bao quanh sân nhà; nhà được làm bằng gỗ, gồm 2 tầng với 64 phòng liên thông; mái lợp ngói âm dương, trong nhà có các sân theo luật phong thủy.

Nét đặc trưng của văn hóa Pháp được thể hiện qua các chi tiết như một số phòng có lò sưởi theo kiến trúc Pháp; có 2 lô cốt tại khu vực hậu dinh; bức tường đá bảo vệ có 36 lỗ châu mai; cửa sổ có 3 lớp: Gỗ, chấn song sắt và cửa kính.

Tổng diện tích khuôn viên dinh thự là 4.876,6m2, trong đó diện tích sử dụng là 1.940m2. Kiến trúc dinh thự gồm 4 nhà ngang và 6 nhà dọc đều cao 2 tầng với 64 phòng, được chia làm 3 phần: Tiền dinh, trung dinh và hậu dinh. Trước cửa tiền dinh có đôi câu đối với nội dung ca ngợi gia tộc họ Vương biết tích đức, trọng người hiền, sẵn sàng đón khách đến thăm. Chính giữa có tấm biển đề 4 chữ Hán lớn: “Biên chính khả phong”, nghĩa là: Chính sự nơi biên cương mẫu mực, do triều đình nhà Nguyễn ban tặng vào năm Khải Định thứ 8 (1923). Khu tiền dinh là nơi ở của đội lính bảo vệ nhà Vương. Trung dinh và hậu dinh là nơi ở và làm việc của các thành viên trong gia tộc họ Vương.

Khu di tích Dinh thự họ Vương đã được xếp hạng Di tích kiến trúc nghệ thuật cấp quốc gia năm 1993.