Nơi hội tụ văn hóa dân tộc Thái

Ngày khai hội, khi sương sớm còn phủ mờ mọi ngả đường, đã có rất đông khán giả đến xem, cổ vũ. Từ các cụ già, các bậc trung niên hay chàng trai cô gái đều xúng xính trong bộ áo chàm, áo cóm sặc sỡ sắc màu. Chị Thùng Thị Nết, bản Nà Sự (xã Chà Nưa) hồ hởi chia sẻ: “Khi biết thông tin về ngày hội qua ti vi, trang thông tin tuyên truyền của huyện, xã, tôi đã cùng bạn bè, người thân diện lên mình bộ áo cóm truyền thống, lên xem, cổ vũ; đặc biệt là tìm hiểu thêm về nét văn hóa truyền thống dân tộc mình thông qua các tiết mục nghệ thuật, trang phục truyền thống, trò chơi dân gian... Ngày hội được tổ chức mang ý nghĩa sâu sắc, giúp người trẻ, những người con dân tộc Thái như chúng tôi thêm hiểu, yêu và nỗ lực giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc mình”.

Khoảng 8 giờ sáng, khi ánh nắng xen qua những tán cây là thời điểm bắt đầu khai hội. Ngày hội khai màn với các tiết mục nghệ thuật dân tộc Thái được dàn dựng công phu thể hiện nhiều nét đẹp văn hóa đặc sắc, tinh túy và cội nguồn dân tộc Thái. Trong đó, có trích đoạn lễ cầu an, cầu cho mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu, bản mường an vui, ấm no, người dân mạnh khỏe, bình an. Ngày hội cũng tái hiện những nét văn hóa của dân tộc Thái như: Hát then, hát dân ca Thái, tính tẩu, những làn điệu dân ca, dân vũ Thái cổ…

Dù đã bước sang tuổi xế chiều nhưng tiếng tính tẩu thánh thót, ngân vang của nghệ nhân Lèng Văn Sinh, bản Nà Hỳ, xã Nà Hỳ vẫn làm mê đắm lòng người. Ông Sinh chia sẻ: “Từ ngày có bản, có mường, người Thái đã biết đến tính tẩu, coi tính tẩu như báu vật trong nhà và được truyền từ đời này qua đời khác. Ðàn tính được gẩy đệm cho các điệu hát dân ca của đồng bào Thái, với cung bậc, âm thanh trầm, bổng khác nhau và tiếng tính tẩu phải luôn luôn luyến láy, lên xuống theo giọng hát của từng người. Trải qua bao đời, tính tẩu luôn khẳng định vị trí không thể thay thế trong các lễ hội, hoạt động văn hóa, văn nghệ truyền thống của người Thái nơi mảnh đất biên cương Nậm Pồ... Ðàn tính, hát then góp phần quan trọng gìn giữ, phát huy truyền thống văn hóa dân tộc, là món ăn tinh thần không thể thiếu trong đời sống sinh hoạt cộng đồng của đồng bào dân tộc Thái”.

“Ðến với Ngày hội, tôi cùng nhân dân trong xã tham gia biểu diễn văn nghệ, trình diễn trang phục truyền thống, các trò chơi dân gian. Ðội của tôi cũng đã giành được nhiều giải cao tại Ngày hội. Cảm ơn Ðảng và Nhà nước đã quan tâm, tạo điều kiện cho đồng bào dân tộc Thái như chúng tôi được giao lưu, học hỏi tinh hoa văn hóa của dân tộc mình ở khắp các xã trong huyện” - chị Tao Thị Viện đến từ xã Chà Nưa phấn khởi chia sẻ.

Không chỉ đắm mình trong các làn điệu dân ca, dân vũ Thái, những người con của dân tộc Thái cũng như đồng bào các dân tộc vùng cao, du khách thập phương còn được reo hò, cổ vũ, hòa mình vào không gian các hoạt động văn hóa sôi động. Ðặc biệt, họ được tự mình tham gia các hoạt động vui chơi, trải nghiệm các trò chơi dân gian truyền thống dân tộc Thái thú vị, như: Tung còn, tó má lẹ, kéo co, cưỡi ngựa, bập bênh, đánh đu... Chị Nguyễn Quỳnh Anh, du khách đến từ tỉnh Hòa Bình chia sẻ: Tôi đã thử sức với trò chơi tung còn, đánh đu, tó má lẹ, cưỡi ngựa. Tôi thật sự thích thú khi được trải nghiệm văn hóa truyền thống dân tộc Thái nơi đây thông qua các trò chơi dân gian vui nhộn. Chắc chắn nếu có cơ hội, tôi sẽ quay lại Nậm Pồ để tiếp tục hành trình khám phá, tìm hiểu, trải nghiệm những nét đẹp văn hóa, cuộc sống, con người, phong tục tập quán của đồng bào dân tộc Thái”. 

Ðể quảng bá những sản vật “cây nhà lá vườn” của đồng bào dân tộc Thái và cộng đồng các dân tộc tại huyện Nậm Pồ, Ban Tổ chức đã bố trí các gian hàng giới thiệu dụng cụ, đồ trang sức, sản phẩm dệt may thổ cẩm; các mặt hàng nông sản của bà con tự sản xuất: Rau, củ quả, măng khô, các loại gia vị đặc trưng… Những sản phẩm ấy là kết tinh của sự lao động cần cù, sáng tạo của người dân trên những vùng đất còn nhiều khó khăn. Khi đói bụng du khách có thể đến không gian ẩm thực với nhiều món ăn mang đậm hương vị dân tộc Thái: Cơm lam, cá nướng, thịt nướng, thịt gà đen, thịt trâu gác bếp… Anh Trần Minh Hòa, TP. Ðiện Biên Phủ chia sẻ: “Không gian các quầy bán hàng được bố trí rộng rãi, mặt hàng đa dạng, hài hòa, sản phẩm nông nghiệp được giới thiệu, bày bán phong phú. Tôi rất ấn tượng với lòng mến khách và cách đồng bào Thái ở đây giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc. Bà con đi hội đều xúng xính diện trang phục truyền thống của dân tộc mình. Tôi đặc biệt thích hương vị và cách chế biến, tẩm ướp rất cầu kỳ của các món ăn truyền thống dân tộc Thái nơi đây”.

Huyện Nậm Pồ hiện có 8 dân tộc anh em cùng sinh sống. Trong đó, dân tộc Thái là một trong những cộng đồng được hình thành đầu tiên ở mảnh đất Nậm Pồ, tập trung ở các xã: Chà Cang, Chà Nưa, Chà Tở, Pa Tần... Người Thái có đời sống văn hóa đa dạng, phong phú, giàu bản sắc dân tộc được gìn giữ và lưu truyền qua nhiều thế hệ. Ðây được xem là thế mạnh, tiềm năng để huyện Nậm Pồ từng bước phát triển văn hóa dân tộc Thái gắn với du lịch cộng đồng. Ông Nguyễn Hữu Ðại, Phó Chủ tịch UBND huyện Nậm Pồ cho biết: Ðể Ngày hội thành công, mang lại không khí vui tươi, phấn khởi cho nhân dân, đặc biệt là dịp nghỉ lễ Quốc khánh, công tác chuẩn bị được huyện phối hợp nhịp nhàng giữa các khâu. Ngày hội là dịp để nhân dân các các dân tộc thiểu số nói chung và dân tộc Thái trên mảnh đất biên cương Nậm Pồ nói riêng giao lưu, học hỏi, thắt chặt thêm tình đoàn kết gắn bó, làm phong phú thêm văn hóa của dân tộc mình. Ngày hội còn góp phần lan tỏa, quảng bá, giới thiệu những nét đẹp văn hóa con người, truyền thống, phong tục tập quán; các sản phẩm hàng hóa, nông sản, ẩm thực, phong cảnh thiên nhiên hùng vĩ, độc đáo đến với đông đảo du khách thập phương.