Chủ động dạy và học môn Giáo dục địa phương

Trong Chương trình Giáo dục phổ thông 2018, GDĐP là nội dung giáo dục đặc thù, bắt buộc, có vị trí tương đương các môn học khác, trang bị cho học sinh những hiểu biết cơ bản về văn hóa, lịch sử, địa lý, kinh tế, xã hội, môi trường, hướng nghiệp… của địa phương.

Ở cấp tiểu học, nội dung GDĐP được tích hợp với hoạt động trải nghiệm của học sinh. Còn cấp THCS và THPT, nội dung này có thời lượng 35 tiết/năm học. Mặc dù là môn bắt buộc, nhưng gần hết năm học 2021 - 2022, sách giáo khoa GDĐP mới được in và chuyển về địa phương. Năm học 2022 - 2023 cũng tương tự khi đến nay lớp 3, 7, 10 trên địa bàn tỉnh vẫn chưa có sách để dạy và học. Theo thông tin từ Sở Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT), mặc dù chưa in sách nhưng sau khi được Bộ GD&ĐT phê duyệt, Sở đã chuyển tài liệu điện tử GDĐP các khối lớp dạng PDF cho phòng GD&ĐT các huyện, cung cấp đầy đủ và chỉ đạo các trường triển khai nội dung học ngay từ đầu năm học, linh hoạt thời gian giảng dạy, đảm bảo chương trình học.

Tại huyện Điện Biên Đông, năm học 2022 - 2023 có 303 lớp với gần 8.900 học sinh (tiểu học và THCS) học chương trình giáo dục mới; trong đó có hơn 1.800 học sinh khối lớp 3 và 1.580 học sinh khối lớp 7. Dù chưa có sách, Phòng GD&ĐT đã chỉ đạo các trường đưa nội dung GDĐP vào giảng dạy bình thường. Đồng thời chuẩn bị phương án in bản PDF thành tài liệu cứng. Trong điều kiện không có kinh phí để in đồng loạt cho toàn bộ giáo viên, học sinh, thì chỉ in cho giáo viên đứng lớp thuận tiện giảng dạy và học sinh có thể tham khảo, học theo nhóm.

Trường PTDTBT Tiểu học và THCS Mường Luân đã đưa môn học GDĐP vào giảng dạy ngay từ đầu năm. Cô Quách Thị Minh Tuyết, Hiệu phó Nhà trường cho biết: “Đối với GDĐP, Nhà trường sử dụng tài liệu của tỉnh ban hành. Khối lớp chưa có sách giáo khoa môn học thì giáo viên chủ động dạy học dựa trên tài liệu PDF được cung cấp. Thực tế cũng không gặp khó khăn gì bởi nội dung dạy và học rất sinh động, gần gũi với cả thầy cô và học sinh địa bàn, liên quan trực tiếp đến văn hóa, lối sống, các vấn đề xã hội, phát triển kinh tế tỉnh, huyện, xã”.

Với mỗi địa bàn, một số nội dung môn GDĐP có thể được giảng dạy, truyền đạt khác nhau, tùy thuộc từng huyện, xã. Bởi vậy dù có tài liệu chung, nhưng giáo viên vẫn phải tích cực tìm tòi, sưu tầm, nghiên cứu thông tin cụ thể của địa bàn. Việc giảng dạy vừa phải bám sát tài liệu đã được phê duyệt vừa cần linh hoạt, phù hợp với địa phương.

Cô giáo Lò Thị Tú, giáo viên môn Ngữ văn - Lịch sử, Trường Tiểu học và THCS Nà Sáy (huyện Tuần Giáo) chia sẻ: “Từ năm học trước, tôi đã được phân công dạy nội dung GDĐP liên quan đến phần lịch sử. Là năm đầu tiên triển khai ở cấp THCS, chưa có sách, tài liệu PDF tự in ra. Năm học 2022 - 2023, tôi tiếp tục được phân công nhiệm vụ này. Mặc dù chưa có sách, học sinh địa bàn cũng không có máy tính, điện thoại thông minh để tải tài liệu, nhưng nội dung học là thông tin gắn với địa bàn nên tôi giao cho các em tìm hiểu từ trước, thông qua ông bà, bố mẹ, người thân trong gia đình, sách báo, ti vi. Bản thân tôi chủ động nghiên cứu, tìm hiểu thêm thông tin địa phương từ nhiều nguồn khác nhau; tìm kiếm hình ảnh liên quan đến nội dung bài học để giúp học sinh học trực quan”.

Ông Phạm Văn Tuân, Phó phòng GD&ĐT huyện Tuần Giáo cho biết: “Đối với huyện Tuần Giáo, việc triển khai môn GDĐP chưa phát sinh khó khăn gì. Cán bộ, giáo viên không chỉ được tham gia tập huấn triển khai môn học do Sở tổ chức, mà về huyện còn được trao đổi, chia sẻ tài liệu, nội dung, hình thức tổ chức sao cho linh hoạt phù hợp với từng địa phương; khuyến khích các trường có cách dạy sáng tạo, hiệu quả hơn. Vì vậy dù chưa có sách, thầy cô vẫn sử dụng tài liệu điện tử và tự tìm tòi thêm thông tin để giảng dạy bình thường”.

Đối với các trường THPT cũng vậy, nhiều học sinh bậc học này đã được sử dụng điện thoại thông minh, có thể tham khảo sách điện tử và tìm kiếm thông tin trên mạng internet, nên việc triển khai môn GDĐP diễn ra đảm bảo.

Thầy Đỗ Cao Thương, Hiệu trưởng Trường THPT Mường Nhà (huyện Điện Biên) cho biết: “Năm học này trường có hơn 100 học sinh khối lớp 10, năm đầu tiên học chương trình giáo dục mới. Riêng GDĐP chưa có sách giáo khoa nhưng trường đã gửi bản điện tử PDF cho toàn bộ giáo viên và học sinh có điện thoại thông minh để thầy cô và học sinh nghiên cứu. Môn học này vốn đã thân quen, gắn với chính nơi các em sinh ra và lớn lên, quan trọng nhất trong triển khai là cách thức truyền tải thông tin, tương tác giữa thầy và trò như thế nào. Bởi vậy, nhà trường chỉ đạo giáo viên tích cực, sáng tạo, đồng thời sưu tầm, trình chiếu nhiều video, hình ảnh thực tế, sinh động. Dù phải dùng tài liệu điện tử, học sinh vẫn chủ động tìm hiểu, nhiệt tình và thích thú, sôi nổi học”.

Với những cách làm khác nhau, các cơ sở giáo dục trên địa bàn tỉnh ta đã khắc phục khó khăn về sách giáo khoa, triển khai đảm bảo môn GDĐP theo Chương trình Giáo dục phổ thông năm 2018. Không vì thiếu sách mà ảnh hưởng đến nhiệm vụ năm học. Dù vậy giáo viên và học sinh các trường vẫn mong muốn sớm có sách giáo khoa GDĐP để thuận tiện hơn trong dạy và học, đặc biệt với địa bàn còn khó khăn, hạn chế về công nghệ thông tin, thiết bị điện tử.