Việt Nam là nước có gánh nặng bệnh lao cao

Theo báo cáo của Tổ chức Y tế thế giới (WHO) năm 2023, bệnh lao vẫn là nguyên nhân gây tử vong đứng thứ hai trên thế giới trong số các bệnh truyền nhiễm, chỉ sau Covid-19. Điều đáng nói là các mục tiêu toàn cầu trong công tác chống lao hiện nay vẫn chậm tiến độ.

Chăm sóc bệnh nhân lao tại Bệnh viện Phổi Trung ương. Ảnh: tuoitre.vn

Việt Nam là nước có gánh nặng bệnh lao cao, đứng thứ 11/30 nước có số người bệnh lao cao nhất trên toàn cầu, đồng thời đứng thứ 11/30 nước có gánh nặng bệnh lao kháng đa thuốc cao nhất thế giới. Năm 2023, ước tính có thêm 172.000 người mắc lao và khoảng 13.000 người tử vong do lao. Lao đa kháng thuốc ước tính khoảng 9.200 ca, chiếm 4,5% trong nhóm bệnh nhân lao mới và 15% trong nhóm đã từng điều trị. Mỗi năm, Việt Nam phát hiện và đưa vào điều trị hơn 100.000 người mắc lao. Tuy nhiên, số bệnh nhân được phát hiện và báo cáo mới chỉ đạt 60%, tức là có tới 40% số bệnh nhân lao chưa được phát hiện hoặc được phát hiện nhưng chưa được báo cáo trong cộng đồng. Tỉ lệ khỏi bệnh được duy trì ở mức trên 90% với bệnh nhân lao mới. Có khoảng 70% với bệnh nhân lao đa kháng thuốc sử dụng phác đồ dài hạn và 80% với bệnh nhân lao đa kháng thuốc sử dụng phác đồ ngắn hạn...

Cụ thể, năm 2023 có 106.086 trường hợp mắc lao các thể được phát hiện (tăng so với cùng kỳ năm 2021 và 2022 lần lượt là 34,4% và 2,2%); phát hiện lao kháng đa thuốc năm 2023 là 3.775 bệnh nhân (cao hơn các năm 2020, 2021, 2022 lần lượt là 7,8%, 45,8% và 9,5%). Tỷ lệ điều trị thành công của bệnh nhân lao được duy trì ở mức cao (trên 90%).

Tại Hà Nội, dịch tễ lao đang xếp ở mức trung bình tại khu vực miền Bắc (51/100.000 dân) với 4.057 bệnh nhân lao các thể được phát hiện năm 2023. Năm 2024, mục tiêu mà Chương trình Chống lao thành phố Hà Nội đặt ra là giảm nhanh tỷ lệ mắc bệnh mới, giảm số người mắc bệnh lao trong cộng đồng xuống dưới 45 người/100.000 dân. Ngoài ra, giảm tỷ lệ tử vong do lao trên địa bàn thành phố xuống dưới 4 người/100.000 dân. Đồng thời, giảm tối đa nguy cơ phát sinh tình trạng kháng thuốc của vi khuẩn lao, khống chế số người mắc bệnh lao đa kháng thuốc với tỷ lệ dưới 5% trong tổng số người bệnh lao mới phát hiện.

Phát biểu tại lễ mít tinh, PGS, TS, Nguyễn Bình Hòa, Phó giám đốc Bệnh viện Phổi Trung ương, Phó trưởng ban Điều hành Chương trình Chống lao quốc gia cho rằng, hiện tỷ lệ điều trị thành công của bệnh nhân lao tại nước ta được duy trì ở mức cao (trên 90%). Tuy vậy, công tác chống lao còn gặp không ít khó khăn và thách thức. Trong đó, còn tới hơn 40% bệnh nhân lao nằm trong cộng đồng chưa được phát hiện và điều trị.

PGS, TS, Nguyễn Bình Hòa cũng cho biết, đến nay trên thế giới có 16 loại vaccine lao đã được nghiên cứu các thử nghiệm lâm sàng, trong đó vaccine M72 là nghiên cứu ít nhất 1 lần tiêm đã đạt qua được mức khuyến cáo của Tổ chức Y tế thế giới (WHO) với độ bảo vệ khoảng 50%. Việt Nam là 1 trong 7 quốc gia được lựa chọn để triển khai nghiên cứu vaccine này.