Bộ Tài chính nói gì trước kiến nghị giảm, bỏ thuế tiêu thu đặc biệt với xăng?

Bộ Tài chính cho biết, theo quy định của Luật Thuế TTĐB thì chỉ thu thuế TTĐB đối với xăng các loại, không thu thuế TTĐB đối với dầu. Mức thuế suất thuế TTĐB đối với xăng là 10%, xăng E5 là 8% và xăng E10 là 7%. Luật Thuế TTĐB không quy định giảm thuế, miễn thuế đối với hàng hóa, dịch vụ thuộc đối tượng chịu thuế TTĐB. Về thẩm quyền, việc thực hiện điều chỉnh thuế suất thuế TTĐB phải trình Quốc hội xem xét, quyết định.

Liên quan đến kiến nghị giảm thuế TTĐB đối với mặt hàng xăng, trên cơ sở chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Bộ Tài chính đã trình Quốc hội phương án giảm thuế TTĐB đối với xăng và thuế giá trị gia tăng đối với xăng dầu. Tuy nhiên, ngày 11-11-2022, Ủy ban Thường vụ Quốc hội có Báo cáo số 362/BC-UBTVQH15 về việc tiếp thu, giải trình về đánh giá tình hình thực hiện ngân sách nhà nước năm 2022, dự toán ngân sách nhà nước năm 2023 và dự thảo Nghị quyết về dự toán ngân sách nhà nước năm 2023. 

Cụ thể, có ý kiến như sau: “Các dự báo xu thế giá dầu thô thế giới năm 2023 thấp hơn so với giá dầu năm 2022; bên cạnh đó, cùng với các chỉ số tích cực về kinh tế vĩ mô trong nước hiện nay, việc thiết kế cơ chế “dự phòng” trong điều hành giá xăng dầu trong nước thông qua thuế TTĐB và thuế giá trị gia tăng là chưa thực sự cần thiết. Ngoài ra, năm 2023, bên cạnh các biện pháp điều hành thị trường xăng dầu trong nước, vẫn có dư địa sử dụng công cụ thuế bảo vệ môi trường như đã thực hiện trong năm 2022. Do đó, Ủy ban Thường vụ Quốc hội xin Quốc hội cho phép không bổ sung nội dung này trong dự thảo Nghị quyết”.

Căn cứ ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội nêu và bối cảnh kinh tế - xã hội, ngày 15-11-2022, Bộ Tài chính đã có Công văn số 11881/BTC-CST báo cáo Thủ tướng Chính phủ cho phép dừng việc xây dựng dự án Nghị quyết của Quốc hội về giảm thuế TTĐB đối với xăng và thuế giá trị gia tăng đối với xăng dầu.

Đồng thời, thực hiện ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, căn cứ dự báo diễn biến tình hình giá xăng dầu thế giới và yêu cầu kiềm chế lạm phát, Bộ Tài chính đã trình Chính phủ, trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội ban hành Nghị quyết số 30/2022/UBTVQH15 về mức thuế bảo vệ môi trường đối với xăng, dầu, mỡ nhờn. Theo đó, kể từ 1-1-2023 đến hết 31-12-2023, mức thuế bảo vệ môi trường đối với xăng (trừ etanol) là 2.000 đồng/lít; nhiên liệu bay là 1.000 đồng/lít; dầu diesel là 1.000 đồng/lít.

Về kiến nghị bỏ thuế TTĐB đối với mặt hàng xăng, thuế TTĐB là loại thuế thu vào hàng hóa, dịch vụ mà Nhà nước không khuyến khích tiêu dùng (thuốc lá, rượu, bia...), cần tiêu dùng tiết kiệm (xăng gốc hóa thạch) và những nhóm hàng hóa, dịch vụ được bộ phận người có thu nhập cao tiêu dùng cần phải điều tiết thu nhập (ô tô, máy bay, du thuyền, chơi golf...). Xăng là nhiên liệu gốc hóa thạch, không tái tạo, cần phải sử dụng tiết kiệm nên hầu hết các nước đều thu thuế TTĐB đối với mặt hàng xăng.

Tại Việt Nam, mặt hàng xăng thuộc đối tượng chịu thuế TTĐB từ năm 1995. Quy định này là phù hợp với mục tiêu của thuế TTĐB và thông lệ quốc tế. Bên cạnh đó, trong bối cảnh ô nhiễm môi trường, biến đổi khí hậu đang là vấn đề toàn cầu, cam kết của Chính phủ Việt Nam tại Hội nghị COP26 về đạt mức phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050, cùng với các giải pháp khác thì việc thu thuế TTĐB đối với xăng như hiện nay là phù hợp, góp phần giảm phát thải.

Về việc ổn định nguồn cung xăng dầu, tại Khoản 24 Điều 1 Nghị định số 95/2021/NĐ-CP ngày 1-11-2021 của Chính phủ sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 83/2014/NĐ-CP ngày 3-9-2014 về kinh doanh xăng dầu quy định về tổng nguồn xăng dầu tối thiểu như sau: “Bộ Công Thương có trách nhiệm xác định nhu cầu định hướng về tổng nguồn xăng dầu của năm tiếp theo; giao tổng nguồn xăng dầu tối thiểu phục vụ tiêu thụ nội địa cả năm theo cơ cấu chủng loại cho từng thương nhân đầu mối kinh doanh xăng dầu; chịu trách nhiệm kiểm tra, bảo đảm tổng nguồn xăng dầu tối thiểu của các thương nhân, bảo đảm đáp ứng nhu cầu của nền kinh tế và tiêu dùng của xã hội”. Vì vậy, đối với việc ổn định nguồn cung xăng dầu, đề nghị Bộ Công Thương - cơ quan chủ trì, quản lý nhà nước về xăng dầu trả lời.