Hiệu quả chưa cao

Trong những năm qua, để cụ thể hóa Nghị quyết số 16/2019/NQ-HĐND của HĐND tỉnh, UBND tỉnh và các ngành chuyên môn của tỉnh, chính quyền các cấp ban hành nhiều văn bản liên quan đến việc lãnh đạo, chỉ đạo tổ chức thực hiện Nghị quyết của HĐND tỉnh. Cùng với đó là giao chỉ tiêu cụ thể trong thực hiện nhiệm vụ cai nghiện ma túy, giao kinh phí cai nghiện ma túy cho các địa phương và Trung tâm Chữa bệnh - Giáo dục - Lao động xã hội tỉnh; đồng thời giao nhiệm vụ cho các cấp, các ngành và UBND các huyện, thị xã, thành phố theo chức năng, nhiệm vụ được giao thực hiện công tác cai nghiện ma túy cũng như các chính sách hỗ trợ đảm bảo đúng quy định, phù hợp với đặc thù của ngành, của địa phương.

Theo đánh giá của Ban Văn hóa - Xã hội (HĐND tỉnh) qua cuộc giám sát chuyên đề năm 2021, từ khi có nghị quyết 16 ban hành quy định mức hỗ trợ và các khoản đóng góp đối với người cai nghiện ma túy trên địa bàn tỉnh bước đầu đã có sự chuyển biến tích cực, thường xuyên và mạnh mẽ với sự vào cuộc của các cấp ủy đảng, HĐND, UBND và các Sở, ban, ngành, đoàn thể từ tỉnh đến xã, phường tạo sự thống nhất về quan điểm, chủ trương trong việc triển khai thực hiện. Một số địa phương tích cực triển khai công tác cai nghiện như các huyện Điện Biên, Nậm Pồ, Mường Ảng,  Mường Nhé, Tuần Giáo và TP. Điện Biên Phủ… đạt và vượt chỉ tiêu được tỉnh giao.

Tuy nhiên, do địa hình đồi núi, đường biên giới dài tiếp giáp với nước Lào và Trung Quốc là điều kiện thuận lợi để tội phạm ma túy vận chuyển, tàng trữ và buôn bán các chất ma túy vào tỉnh và cả nước. Đời sống của một bộ phận nhân dân còn khó khăn, phong tục tập quán còn lạc hậu, trình độ dân trí không đồng đều, địa bàn rộng, lối sống thực dụng, coi trọng vật chất, hiểu biết pháp luật ở một bộ phận người dân tại một số địa phương còn hạn chế đã tìm đến ma túy, lạm dụng ma túy dẫn đến nghiện ma túy có chiều hướng tăng cao. Công tác tuyên truyền phổ biến các quy định của pháp luật về phòng, chống ma túy và cai nghiện cũng như các chính sách hỗ trợ của HĐND tỉnh ban hành chưa thường xuyên, chủ yếu là lồng ghép, đặc biệt là đối với đơn vị cơ sở; nội dung tuyên truyền chưa phong phú, đa dạng, hiệu quả của công tác tuyên truyền chưa cao; công tác quản lý sau cai nghiện chưa được quan tâm đúng mức; công tác quản lý, phối kết hợp giữa các ngành, các cấp ở cơ sở còn hạn chế, chưa phát huy hết vai trò trách nhiệm, nhận thức của người dân trong việc cai nghiện chưa cao. Công tác cai nghiện ma túy bắt buộc tại gia đình và cộng đồng còn nhiều bất cập, mới chỉ dừng ở giai đoạn điều trị cắt cơn nghiện, thời gian cai nghiện ngắn; công tác vận động cai nghiện tự nguyện tại cộng đồng hiệu quả còn thấp. Số người nghiện ma túy trong độ tuổi lao động có chiều hướng gia tăng, đặc biệt là thanh niên trong độ tuổi từ 16 đến dưới 30 tuổi (tăng 765 người so với năm 2020); cai nghiện ma túy tự nguyện tại gia đình và cộng đồng hiệu quả không cao, cơ sở vật chất phục vụ công tác cai nghiện ma túy tại cộng đồng thiếu và ít được quan tâm, địa điểm cai chủ yếu tập trung tại trường học dịp học sinh nghỉ hè và tại nhà văn hóa nên việc cấp cứu, chăm sóc, vệ sinh không đảm bảo; kết quả cai nghiện tại cộng đồng đạt thấp (79,60% kế hoạch tỉnh giao), đặc biệt tỷ lệ tái nghiện sau cai nghiện chiếm trên 90%. Một số đơn vị cơ sở thành lập Tổ công tác cai nghiện ma túy chưa đảm bảo theo quy định, hoạt động không hiệu quả; không thực hiện chi trả hỗ trợ cho cán bộ theo dõi, quản lý đối tượng cai nghiện ma túy bắt buộc tại cộng đồng, cai nghiện ma túy tự nguyện tại gia đình và cộng đồng theo quy định của Nghị quyết số 16. Việc thực hiện thu các khoản đóng góp của người nghiện ma túy bắt buộc tại cộng đồng, cai tự nguyện tại gia đình và cộng đồng theo quy định cũng không thực hiện được. Chưa thường xuyên khảo sát nhu cầu học nghề của người nghiện sau cai nên chưa thực hiện hỗ trợ dạy nghề cho người nghiện sau cai. Công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát việc triển khai thực hiện các quy định về công tác cai nghiện và chi trả các chế độ theo quy định của Nghị quyết số 16 mới chỉ lồng ghép với các cuộc kiểm tra, giám sát khác (7/10 huyện, thị xã, thành phố chưa thực hiện); việc tổ chức tập huấn về nghiệp vụ công tác cai nghiện, thanh quyết toán các khoản chi hỗ trợ cho cán bộ làm công tác cai nghiện ở cơ sở ít, chưa thường xuyên. Công tác phối hợp giữa các đơn vị tại một số thời điểm còn mang tính hành chính, chưa sâu, chưa chặt chẽ; công tác giúp đỡ người nghiện tái hòa nhập cộng đồng, tìm kiếm việc làm, phòng tái nghiện… tại một số một số địa phương chưa thực sự được quan tâm đúng mức. Việc bố trí kinh phí dành cho công tác cai nghiện bắt buộc tại gia đình, cộng đồng theo Nghị quyết của HĐND tỉnh tại cấp cơ sở còn hạn chế, chưa tương xứng với nhiệm vụ được giao…

Do đó, trong thời gian tới, để Nghị quyết 16 của HĐND tỉnh thực sự đi vào cuộc sống, tỉnh cần tiếp tục chỉ đạo việc triển khai thực hiện sâu sát hơn nữa; các cấp các ngành, địa phương cần nêu cao tinh thần trách nhiệm đối với các cấp các ngành trong việc đảm bảo thực hiện các mục tiêu, chỉ tiêu được giao hàng năm, đồng thời tiếp tục kiến nghị với Trung ương xem xét, sớm ban hành Nghị định hướng dẫn thực hiện Luật Xử lý vi phạm hành chính sửa đổi, bổ sung năm 2020 và Luật Phòng, chống ma túy năm 2021; nghiên cứu ban hành phác đồ điều trị cai nghiện ma túy phù hợp với tình hình hiện nay.