Chuyện nhà bà Lả

Bà Lả tức lắm. Ðã nhiều lần bà lấy cớ mất gà để chửi con dâu. Sáng nay cũng thế, trời mới tờ mờ sáng bà Lả đã tru tréo lên:

- Ới bà con dân bản ơi! Ðêm qua có kẻ lấy cắp gà nhà tôi. Nhà tôi có hai con gà xám, tám con gà vàng. Tối qua khi gà đi ngủ tôi còn đếm đủ. Ðêm dậy tôi còn sờ gà thì gà vẫn còn. Sáng nay tôi thấy mất. Tôi đếm đi đếm lại vẫn chỉ thấy có tám con gà vàng, hai con gà xám. Mà cả con gà mái xám nhà này nữa. Nó chỉ biết ăn, nó không biết đẻ. Nó làm mất giống họ Lò này rồi!

Chị Lan vừa ngủ dậy đã thấy mẹ chồng chửi mất gà. Biết là bà Lả chửi khéo mình nhưng chị vẫn cố nín nhịn. Chị chỉ nhẹ nhàng nói với mẹ chồng:

- Gớm! Mẹ làm gì mà chưa sáng đã làm ầm dân bản lên thế? Chỉ tổ dân bản cười cho thôi. Mà nhà mình có mất con gà đâu mà mẹ chửi?

- Thì sáng nay tao thấy mất mà!

- Mất đâu mà mẹ! Vẫn còn đủ hai con gà xám, tám con gà vàng của mẹ đấy thôi!

- Tao thích thì tao cứ chửi đấy! Ðứa nào làm gì được tao nào? Cái con gà mái xám này! Nó chỉ biết ăn, nó không biết đẻ này!

- Thôi con xin mẹ! Con van mẹ! Mẹ làm thế chỉ tổ dân bản cười cho thôi!

- Tao còn chửi đến khi nào con gà mái xám chịu đẻ thì tao mới thôi!

- Kệ mẹ chửi đến bao giờ thì chửi!

Chị Lan nói xong bỏ đi làm việc nhà. Bà Lả chửi chán không thấy Lan cãi lại. Thì tức giận vào nhà ngồi vừa thở bà vừa nghĩ:

- Thế này thì tức thật. Nó đã nói thế thì chửi thế chứ chửi nữa cũng không ăn thua. Phải thay đổi chiến thuật thôi. Nói sẵng không được. Có khi thử nói ngọt xem sao? Nghĩ vậy bà Lả mới nhẹ nhàng nói với con dâu:

- Này Lan này! Cố đẻ một đứa nữa đi con.

Chị Lan đã nhiều lần bị mẹ chì chiết nói nặng lời nhưng chị vẫn kiên quyết không đẻ thêm nữa. Chị còn thuyết phục lại mẹ chồng:

- Không được đâu mẹ ơi! Con là cán bộ phụ nữ. Ðẻ đủ tiêu chuẩn hai con rồi. Bây giờ đẻ thêm nữa thì còn vận động được ai hả mẹ?

- Cán bộ với chả cán bèn! Mày mà không đẻ cho nhà này đứa con trai là không xong đâu!

- Thế nhỡ con đẻ đứa nữa lại là gái thì sao?

- Thì lại đẻ nữa!

- Không được đâu mẹ ơi!

- Không được! Không được thì họ Lò nhà này mất giống à?

- Mẹ lạc hậu lắm! Con nào chả là con!

- Ðẻ con trai nó mới dài đời con ơi! Ðẻ toàn con gái, đến khi chết không ai “Uôn khẩu pá heo” đâu con ơi! Mà này Lan này!

- Mẹ bảo con gì cơ?

- Mẹ nghe nói bây giờ người ta cho đẻ thoải mái rồi cơ mà!

- Mẹ nghe ai nói thế?

- Ừ thì tao nghe người bản bên nói thế mà! Mà ở bản bên người ta còn đẻ con thứ tư, thứ năm nữa đấy! Họ còn bảo bây giờ giải tán ủy ban dân số rồi! Tha hồ đẻ rồi!

- Mẹ thì chỉ nghe người ta nói lung tung. Không phải thế đâu.

- Nghe mẹ đi con! Nhân cái đà này cứ đẻ ào đi vài ba đứa nữa cho mẹ nhờ con à!

- Con chả dại đẻ thêm cho vất vả!

- Không đẻ! Mày mà không đẻ nữa tao lại lôi con gà mái xám ra tao chửi bây giờ!

- Mẹ muốn chửi đến bao giờ thì mẹ chửi!

Bà Lả tức quá nói mãi mà con dâu vẫn không nghe. Bà đang định lôi con gà mái xám ra chửi. Thì chị Thanh là cán bộ dân số của xã đi ngang qua. Thấy hai mẹ con bà Lả cãi nhau vào can. Chị Thanh hỏi Lan:

- Có việc gì mà hai bà con to tiếng thế hả cô Lan?

- Mẹ em cứ bắt em phải đẻ thêm vài đứa nữa chị ạ! Ðấy chị có tài thì chị vận động, thuyết phục mẹ em đi!

Chị Thanh biết bà Lả là một boong ke cực chắc. Nếu thuyết phục được bà Lả thì nhiều người trong bản sẽ nghe theo. Chị đã vận dụng hết kiến thức của mình để thuyết phục bà Lả:

- Bà à! Pháp lệnh dân số của chính phủ quy định. Mỗi cặp vợ chồng chỉ được phép đẻ từ một đến hai con thôi. Sao bà cứ bắt cô Lan đẻ thêm nữa thế hả bà?

- Tôi thấy người bản bên họ đẻ đầy ra đấy cũng trả sao. Hỏi họ thì họ bảo bây giờ cứ vô tư đẻ đi. Vì đã giải tán ủy ban dân số rồi mà!

- Bà hiểu nhầm rồi bà ơi! Ðây không phải là giải tán ủy ban dân số. Mà là trước đây gọi là ủy ban dân số gia đình và trẻ em. Nay dân số gia đình  chuyển sang ngành y tế quản lý. Còn trẻ em thì chuyển sang bên thương binh xã hội. Nhưng chức năng của bên dân số vẫn là vận động người dân thực hiện sinh đẻ có kế hoạch. Theo đúng pháp lệnh dân số. Chứ không phải giải thể ủy ban dân số gia đình và trẻ em là thôi không vận động người dân không sinh trẻ theo kế hoạch nữa đâu bà ơi!

- Thì tôi nghe họ nói giải tán ủy ban dân số là vô tư là đẻ vô tư mà lại! Thế nên tôi mới bắt con dâu tôi đẻ phứa vài ba đứa nữa mà nó không nghe! Tôi là tôi còn lôi con gà mái xám ra tôi chửi ới! Con gà mái xám ơi! Là con gà mái xám! Mày chỉ biết ăn, mày không biết đẻ mày làm mất giống nhà này rồi. Con gà mái xám ơi là con gà mái xám ơi!

Chửi chán rồi bà quay sang chì chiết chị Thanh:

- Này chị Thanh này! Tôi nói cho nhà chị biết nhé. Còn cái thân chị nữa đấy. Tháng được vài cái đồng bạc mà cũng cứ dỗi hơi vận với chả động, thuyết với chả phục.

- Vâng! Con biết là đãi ngộ của Nhà nước đối với cán bộ dân số xã chả được bao nhiêu. Nhưng vì lương tâm và trách nhiệm nên chúng con phải làm thôi!

- Lương tâm với chả trách nhiệm cũng không bằng lương tháng của chính phủ. Tôi hỏi chị nhé bây giờ nhân cái đà này. Người ta cứ đẻ ào đi thì các chị làm gì được người ta nào?

Chị Thanh ớ người ra vì bị bà Lả dồn cho một thôi, một hồi. Mãi sau chị mới nhẹ nhàng phân tích cho bà Lả:

- Bà ạ! Bà còn lạ gì nữa! Ðẻ nhiều con nheo nhóc, nghèo, tùng đói lắm bà ơi! Ðấy như nhà Khó bản ta. Cố mãi, cố mãi đẻ có con trai. Ðẻ đến đứa thứ tám vẫn là con gái, mới tá hỏa lên đi triệt sản. Giờ thì nghèo nhất bản còn gì?

Bà Lả thấy chị Thanh nói đúng quá. Bà nhớ lại ngày bà mới về làm dâu nhà họ Lò. Ông bố chồng bà đã gọi hai vợ chồng bà vào dặn dò. Câu đầu tiên ông cụ nói là:

- Con dâu con trai ơi! “ Vỗ tay cần nhiều ngón. Dựng nhà cần đông người!! Người Thái ta phải đẻ nhiều, thật nhiều vào để có người làm nương, làm ruộng, dựng nhà đấy con dâu, con trai à! Vợ chồng mày phải đẻ được thật nhiều con cho nhà họ Lò này đấy. Không đẻ nhiều là có tội với họ Lò đấy con dâu con trai à!

Thế là vợ chồng bà đã đẻ đến chín đứa con. Ôi vất vả vô cùng. Nào lo ăn, lo mặc, lo học hành cho lũ trẻ. Lại còn đứa ốm, đứa đau. Rồi lớn lên lại còn dựng vợ ,gả chồng cho bằng ấy đứa con. Cứ nghĩ đến đấy là bà lại rùng mình. Bà nói với chị Thanh mà cũng là tự nói với mình:

- Ừ! Ðúng thế đấy! Cái thời chúng tôi cứ ham đẻ nhiều nên suốt đời nghèo đói, cơ cực lắm chị ơi!

- Ðấy bà đã biết thế mà còn cứ bắt cô Lan đẻ nữa là làm khổ vợ chồng cô Lan. Là vi phạm pháp lệnh dân số đấy bà ơi!

- Tôi hiểu ra rồi! Từ nay tôi không bắt con dâu đẻ thêm nữa!

- Bà làm như thế là đúng đấy! Chúng con xin biểu duơng tinh thần chấp hành pháp lệnh của bà.

Ðến lúc này chị Lan mới tin là mẹ chồng mình không bắt mình đẻ nữa. Chị nắm chặt tay bà Lả xúc động nói:

- Con xin cảm ơn mẹ! Con hứa sẽ nuôi dạy hai cháu cho tốt, để chúng nó trưởng thành. Ðể chúng con còn có thời gian làm kinh tế và tham gia công tác xã hội. Ðể cho gia đình ta đời sống ngày càng khá giả lên!

Bà Lả âu yếm nhìn con dâu cười vui vẻ. Ngoài kia tiếng lũ trẻ cười đùa chơi trò đuổi bắt. Bà Lả nhìn theo đám trẻ ríu rít nô đùa mà lòng rộn lên niềm vui hạnh phúc.

10.2008