Nâng cao chất lượng dự báo, cảnh báo thiên tai

Ðể nâng cao chất lượng dự báo, cảnh báo thiên tai, Ðài KTTV tỉnh đã đầu tư nâng cấp trang thiết bị, mạng lưới quan trắc, đo đạc, dự báo và truyền số liệu KTTV bảo đảm độ bền, có tính chính xác cao. Những năm gần đây, Ðài đã được đầu tư các thiết bị quan trắc tự động như: máy đo gió, máy đo khí áp, máy đo độ ẩm, thiết bị đo dòng chảy... Việc đầu tư các thiết bị tự động giúp hệ thống cập nhật được số liệu thực, đầy đủ, kịp thời; giảm nhân công quan trắc. Nếu như trước đây, để đo thủy văn, một ca cần khoảng 10 người và đo trong vài giờ mới có kết quả, thì đến nay khi sử dụng thiết bị đo dòng chảy tự động chỉ cần 2 - 3 người làm việc trong vài phút là có được kết quả tổng thể của tốc độ nước, hướng dòng chảy, diện tích và lưu lượng nước.

Trong công tác dự báo, Ðài KTTV tỉnh đã ứng dụng hiệu quả các sản phẩm mô hình dự báo tiên tiến. Ðiển hình như mô hình “phương án dự báo xác suất chuyển dịch về lượng mưa tuần” đã góp phần dự báo chính xác hơn, nhanh hơn về lượng mưa trong tuần.

Bà Trần Thị Phương Hoa, Phó Giám đốc Ðài KTTV tỉnh cho biết: Mục tiêu của mô hình này là sử dụng phương pháp chuyển dịch để xây dựng công cụ khách quan dự báo lượng mưa 10 ngày. Phương pháp này tiến hành xác định ngưỡng cấp lượng mưa các tuần. Trên cơ sở đó, xác định lượng mưa thực tế đã xảy ra trong chuỗi số liệu và xây dựng bảng tần suất các cấp lượng mưa để thực hiện dự báo lượng mưa tuần. Cụ thể, sau khi xác định các cấp lượng mưa, tiến hành xác định khả năng xảy ra các cấp lượng mưa của từng tuần tương ứng với từng cấp lượng mưa đã xảy ra ở 2 tuần liền kề trước đó. Từ kết quả thống kê tần suất các cấp lượng mưa cho tất cả các tuần, lấy tuần 3 ứng với tuần cần dự báo cấp lượng mưa. Khi đó, tuần 1 với tuần 2 ứng với 2 tuần liền kề trước tuần cần dự báo. Sau đó, tiến hành dự báo, từ số liệu lượng mưa ở tuần 1 và tuần 2 xác định cấp lượng mưa ở 2 tuần đó, đối chiếu tìm cấp lượng mưa ở tuần 3 có tần suất lớn nhất làm kết quả dự báo.

Năm 2019, Ðài KTTV tỉnh đã áp dụng và đưa vào sử dụng Trạm Ra đa thời tiết Pha Ðin đáp ứng yêu cầu quan trắc và dự báo thời tiết của ngành. Trạm Ra đa thời tiết Pha Ðin với tầm quét 450km, tầm quan trắc 250km. Ðây là một trong những hệ thống ra đa mới nhất và hiện đại nhất cho tới thời điểm hiện tại, có khả năng quan trắc và cho hình ảnh và các thông tin khí tượng một cách chính xác và chi tiết nhất. Hoạt động được tự động hóa nên các quan trắc viên ít phải quan trắc thủ công. Trạm ra đa có khả năng cảnh báo các hiện tượng thời tiết cực đoan như: Mưa đá, bão, áp thấp nhiệt đới... chính xác và nhanh chóng.

Ðầu năm 2020, Ðài KTTV tỉnh được UBND tỉnh đầu tư thêm 10 trạm đo mưa tự động, nâng tổng số lên 26 trạm, đáp ứng yêu cầu dự báo, cảnh báo về thiên tai. Ngoài ra, toàn tỉnh có 4 trạm khí tượng, 3 trạm thủy văn, 1 trạm thám không vô tuyến. Các trạm KTTV được đặt trên địa bàn 10 huyện, thị xã, thành phố và ở những địa bàn có nguy cơ lớn xảy ra thiên tai. Việc đẩy mạnh ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật giúp Ðài KTTV tỉnh thực hiện tốt công tác theo dõi, dự báo đầy đủ, kịp thời, độ tin cậy cao diễn biến thời tiết, thủy văn. Ðặc biệt là các bản tin về: Không khí lạnh, rét đậm, rét hại, nắng nóng, mưa đá, gió mạnh, mưa to đã được dự báo và cảnh báo sớm từ 24 - 48 giờ.

Theo đánh giá về các Ðài KTTV khu vực Tây Bắc, các hạng mục của Ðài KTTV tỉnh đều vượt chỉ tiêu từ 1,2% - 33,2%. Cụ thể, trong dự báo, cảnh báo về khí tượng thì hồ sơ dự báo đạt 85,7% (vượt chỉ tiêu giao 5,7%); điểm báo 10 ngày đạt 73,7% (vượt 1,7%); dự báo tháng đạt 75% (vượt 7%); thời tiết nguy hiểm chất lượng đạt 79,2% (vượt 1,2%). Trong dự báo thủy văn ngắn hạn, chất lượng đạt 97,8% (vượt chỉ tiêu 22,8%); dự báo thủy văn hạn vừa đạt 96,9% (vượt 26,9%) và dự báo thủy văn hạn dài đạt 98,2% (vượt chỉ tiêu 33,2%). Do vậy, thời gian qua mặc dù tỉnh ta chịu tác động hoặc bị ảnh hưởng trực tiếp của nhiều loại hình thiên tai nhưng nhờ các bản tin dự báo chính xác, kịp thời đã giúp các cấp, ngành, địa phương và người dân phòng ngừa, giảm đáng kể thiệt hại.